کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 3530

صفحه 3530

در ادامه اين روايت آمده است: چند روز پس از آن، امام عسكري‌عليه السلام رحلت كرد.(133)

بعد از رحلت امام عسكري‌عليه السلام احتمال ايجاد فرقه‌هاي انشعابي و افكار ناروا، فراوان بود؛ زيرا تولد و نگهداري و وصايت امام زمان‌عليه السلام به‌طور كاملاً محرمانه انجام شده بود و دوران غيبت نيز آغاز شده و تنها پشتوانه نيرومند امامت حضرت حجت(عج)، ميراث عظيم احاديث موجود، درباره اصل مهدويت و پاره‌اي از لوازم آن و در بخش ديگر، استقرار سيستم ارتباطي قوي و حضور برخي از عناصر سرشناس شيعه، در ميان اصحاب امام عسكري‌عليه السلام و شيعيان آن حضرت بود.

پيروان غدير در عصر آل بويه، فاطميان و حمدانيان‌

قرن چهارم و پنجم هجري از نظر شرايط سياسي، از بهترين دوران شيعه به حساب مي‌رود؛ زيرا خاندان بويه (477 - 320 ه ق) كه مذهب شيعه داشتند، در دستگاه خلافت عباسي از نفوذ و اقتدار زايدالوصفي برخوردار بودند.

فرزندان بويه به نام‌هاي: علي، حسن و احمد كه قبلاً در فارس حكومت مي‌كردند، در زمان «المستكفي» به سال 333 هجري قمري وارد بغداد شده، به مقرّ حكومت راه يافته و مورد تكريم خليفه قرار گرفتند. احمد «معزالدوله»، حسن «ركن الدوله»، و علي «عمادالدوله» لقب يافتند.

معزالدوله كه منصب اميرالأمرايي را داشت، چنان اقتداري را به دست آورد كه حتي براي «مستكفي» حقوق و مقري تعيين كرد. به دستور وي در روز عاشورا بازارها تعطيل و براي امام حسين‌عليه السلام مراسم سوگواري برپا گرديد، و مراسم عيد غدير با شكوه بسيار انجام شد.

كوتاه سخن آن‌كه: آل بويه در ترويج مذهب اماميه اثني عشري اهتمام بسيار ورزيدند و در بغداد، مركز حكومت اسلامي، كه قبل از آل بويه مردم پيرو مذهب اهل سنت بودند، با به قدرت رسيدن آنان، مذهب شيعه نشو و نما پيدا كرد و آيين‌هاي مخصوص شيعيان با شكوه فراوان انجام مي‌شد.

شيخ مفيد، متكلم نامدار اماميه كه در اين زمان مي‌زيست، مورد تجليل و تكريم بسيار بود. مسجد «براثا» در منطقه كرخ بغداد، به وي اختصاص داشت، و شيخ مفيد در آن علاوه بر اقامه نماز و موعظه، به تعليم و تدريس مي‌پرداخت. وي در پرتو موقعيت ويژه اي كه از جنبه‌هاي علمي و اجتماعي داشت، توانست فرق مختلف شيعه را انسجام بخشيده، آرا و عقايد شيعه را تحكيم و ترويج كند.

خدمات آل بويه به مذهب تشيع اختصاص نداشت، بلكه آنان به ادب و فرهنگ اسلامي خدمت شايان نمودند. غناوي در كتاب «الادب في ظلّ بني بويه» مي‌نويسد: «يكي از امتيازات آل بويه بالا رفتن سطح فرهنگ و دانش بود كه خود و وزراي ايشان تأثير بسزايي در اين زمينه داشتند؛ زيرا وزرا هميشه از طبقات نويسندگان و دانشمندان و مبرّز برگزيده مي‌شدند...آوازه شان در فضا طنين‌انداز شد، تا آنجا كه دانشمندان و اهل ادب از هر سو به جانب ايشان رو آورده و از توجّه‌شان برخوردار شدند. در ميدان ادب و فلسفه و دانش، و در سازندگي و به كار انداختن انديشه‌ها، گوي سبقت را از سروران خود «خلفاي عباسي» ربوده بودند».(134)

در قرن چهارم فاطميان نيز در مصر به قدرت رسيدند و حكومت آنان تا اواخر قرن ششم هجري (567 ه ق) ادامه يافت. حكومت فاطميان بر مبناي دعوت به تشيع پايه گذاري شد و اگرچه آنان دوازده امامي نبوده، پيرو مذهب اسماعيليه بودند، و ميان اين دو مذهب اختلافاتي وجود دارد، ولي در حفظ شعائر تشيع، و نيز فراگرفتن تعاليم اسلامي از طريق خاندان وحي، و تشويق مردم به اين روش، هردو مذهب هماهنگ مي‌باشند.