کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 3877

صفحه 3877

بسياري از مردم، از مخالفت با مفاهيمي كه از پدران و پيشينيان خود به ارث برده‌اند، ترس دارند گرچه حق برايشان همانند روز روشن باشد، و اين نتيجه افتادن در اسارت تقليد كوركورانه در انتخاب مذهب است؛ زيرا تقليد در عقايد، انسان را به مقدس شمردن عقيده موروثي وا مي‌دارد و در نتيجه انسان را با موانع نفسي بسياري رو به رو خواهد كرد. ولي واقع و حقيقت بر انسان جست‌وجوگر ايجاب مي‌كند كه اين بندها را شكسته و با دقت تمام به ادله‌اي كه با آراي موروثي او مخالفت دارد نگريسته و تأمل كند. انسان بايد بداند كه اگر پدران و اقوامش به اشتباه و خطا رفته‌اند و بر ما روشن شد كه آنان به بيراهه رفته‌اند، وجهي ندارد كه ما راه آنان را دنبال كنيم، بلكه وظيفه ما است كه از حق پيروي نماييم؛ گرچه با افكار و معتقدات ارثي ما مخالفت داشته باشد.

قرآن كريم تقليد كوركورانه از اقوام و آبا و اجداد را مورد سرزنش قرار داده و مي‌فرمايد: «كساني كه شيعه شده‌اند به اين مشكل اساسي اشاره كرده و براي نجات از آن نيز راه حل ذكر كرده‌اند».

معتصم سيد احمد، يكي از مستبصرين سوداني مي‌گويد: «نظر قدسي به علماي سابق و بزرگان خود داشتن، انسان را به تقليد و پيروي مطلق و اتكا كردن بر افكار آنان وا مي‌دارد. تسليم اين تقليد شدن منشأ انحراف از حق است. خداوند متعال، عقول آنان را بر ما حجّت قرار نداده است، بلكه عقل هر انساني بر او حجّت است، لذا احترام ما به آنان نبايد سبب منع و جلوگيري از مناقشه افكار آنان و دقت در آن‌ها گردد، تا داخل در مفاد آيه « وَقالُوا رَبَّنا إِنّا أَطَعْنا سادَتَنا وَكُبَرَآءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا»(72) نشويم».(73)

ياسين معيوف بدراني در اين باره مي‌گويد: «اسلام، تقليد و تعبّد را در ممارست با اصول عقايد كافي نمي‌داند...، بلكه بر هر فردي واجب مي‌كند كه در مورد صحّت عقايد خود به صورت مستقل و به دور از احساسات و تقليد كوركورانه جست‌وجو كند».(74)

طارق زين العابدين، يكي ديگر از مستبصرين، دراين باره مي‌گويد: «چيزي كه قابل اشاره به آن است اين‌كه افرادي كه در آخرت، عاقبت بد و نهايت شومي دارند، كساني هستند كه عقايد موروثي در نفس آنان سكني گزيده، به گمان اين‌كه اين عقايد برحق است...»(75)

هاشم آل لقيط از مستبصرين سوري در اين باره مي‌گويد:

«كسي كه مي‌خواهد به حقّ برسد، چاره‌اي جز رسيدن به آن ندارد؛ گرچه راه طولاني باشد، ولي مشكل در كجا نهفته است؟ مشكل در فرار شخص بحث كننده از حقيقت پرستش بزرگان و تقديس شخصيت‌ها به حساب دين است. مشكل در تقليد اجداد و پدران و افكار موروثي است. لذا اگر انسان از آنچه گفته شد خودش را پيراسته كند و به ادله قرآن و سنت نبوي و آثار صحيح روايت شده از رسول خداصلي الله عليه وآله تمسك كند، به طور حتم حق را درك خواهدكرد و به آرزوي خود كه آرزوي هر طلب كننده و رغبت هر رغبت كننده است خواهد رسيد».(76)

2 - معيار قرار گرفتن اشخاص‌

توضيح

از جمله موارد ديگري كه براي يك بحث كننده سنّي مانع مهمي در پذيرش مذهب تشيع و پشت پا زدن به مذهب سابق است، جرأت نداشتن او در مخالفت و مردود شمردن گفتار شخصيت‌هايي است كه در جامعه خود مورد عظمت و احترام مردم هستند، به حدّي كه مانند بتي شده‌اند كه هرگز كسي جرأت رسيدن به مقام آنان را ندارد.