کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 3879

صفحه 3879

محمّد علي متوكّل، يكي از مستبصرين دراين باره مي‌گويد: «عقل، آن نوري است كه صاحبش را برحق راهنمايي مي‌كند، مادامي كه هواهاي نفساني و شهوات او را نپوشاند. عقل، حجّت خدا بر انسان است. به توسط آن است كه خدا شناخته شده و انبيا تصديق مي‌شوند. و به واسطه آن است كه حق از باطل تمييز داده مي‌شود و كسي كه عقل ندارد دين ندارد...»(82)

استاد معتصم سيداحمد، يكي ديگر از كساني كه شيعه شده، در اين باره مي‌گويد:

«خداوند سبحان به انسان نور عقل و علم داده و راه استفاده از آن را به دست انسان قرار داده است. پس هركس كه آن نور را اهمال كرده و به جهت كشف حقايق آن را مشتعل نسازد، زود است كه در سايه‌اي از جهل و خرافات و گمراهي به سر برد، به خلاف كسي كه عقلش را به كار گرفته و آن را رشد دهد...».(83)

ادريس حسيني مغربي مي‌گويد: «هنگامي كه اسلام را به دور از افكار پيشينيان مي‌فهميم پي مي‌بريم كه هدف اسلام برانگيختن عقل انسان است تا با فهم و شعور و درك با آن ممارست داشته و با يقين، قيام كننده به وظايف ديني خود باشد».(84)

3 - تعصّب‌

تعصّب، يكي ديگر از موانعي است كه مي‌تواند بين انسان و پيروي او از حقّ و حقيقت مانع گردد؛ زيرا تعصب، انسان را به نوعي جمود بر فكر معين و اجازه ندادن به خود بر تغيير معتقداتش وا مي‌دارد، هرچند كه ادله و براهين دلالت بر بطلان عقيده‌اش داشته باشد. بدين جهت است كه شخص متعصّب از شناخت حقّ محروم است اگرچه حقيقت در جلوي او همانند خورشيد در وسط روز باشد.

محمّد مرعي انطاكي يكي از علماي بزرگ اهل سنت كه شيعه شده، در اين باره مي‌گويد: «خوب و با دقت و تعمّق بر آنچه براي تو از حجّت‌ها و براهين در اين كتاب ذكر كردم نظركن كه چگونه حقّ تجلّي كرده راه براي پويندگان آن واضح شده است، كساني كه نيت خود را خالص كرده و از عصبيت مذهبي و نعره‌هاي قومي كوركورانه و مهلك، خود را به دور ساخته‌اند. اما كسي كه با اصرار بر عنادش باقي مانده، روايات گرچه بسيار است ولي براي او سودي ندارد، گرچه بر او هزار دليل عرضه گردد.»(85)

بدين جهت لازم است براي شخصي كه در صدد بحث و جست‌وجو از مذهب حق است، جرأت رهايي از اعتقادات خود را هنگام خطايش داشته و نفس خود را براي پذيرش حق آماده سازد.

دكتر تيجاوي سماوي در اين باره مي‌گويد: «قوم من كساني بودند كه در برهه‌اي از زمان، جمود فكري در من ايجاد كرده و در عقل من غل و زنجير ايجاد كردند تا حديث را نفهمم يا حوادث تاريخي را به ميزان عقل و مقياس‌هاي شرعي كه قرآن كريم و سنت نبوي شريف ما را تعليم داده تحليل نكنم. ولي من غبار تعصّب را كه بر من پوشانده بودند، از خود دور كرده و از زنجيرها و غل‌هايي كه بر من بيش از بيست سال پيچيده بودند خود را رهانيدم...»(86)

او در جايي ديگر مي‌گويد: «به جان خودم سوگند! معتقدات اهل بيت‌عليهم السلام همان حقّي است كه راهي براي فرار از آن وجود ندارد، در صورتي كه انسان خود را از تعصّب كوركورانه و تكبّر رهانيده و به دليل واضح گوش فرا دهد».(87)