کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 3966

صفحه 3966

قرآن و آگاهي از آينده‌

در مورد علم غيب، حتّي در موضوعات خارجي بايد بگوييم: اگر چه خداوند در آيات فراواني علم غيب را مخصوص به خود مي‌داند: « وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُها إِلاَّ هُوَ»؛(17) «و كليد خزائن غيب نزد خداست، كسي جز خدا بر آنها آگاه نيست.» و نيز مي‌فرمايد: « وَ للَّهِ‌ِ غَيْبُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ»؛(18) «و علم غيب آسمان‌ها و زمين مختص خدا است.» و مي‌فرمايد: « قُلْ لا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ»؛(19) «بگو [اي پيامبر] هيچ كس از آنان كه در آسمان‌ها و زمين هستند به جز خدا از غيب آگاهي ندارند.»

ولي يك آيه هست كه مخصّص تمام آياتِ حصر غيب است، آن جا كه مي‌فرمايد: « عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلي غَيْبِهِ أَحَدًا إِلاَّ مَنِ ارْتَضي مِنْ رَسُولٍ»؛(20) «او آگاه از غيب است، پس احدي را بر غيبش مطّلع نمي‌سازد، مگر رسولان برگزيده خود را.»

با جمع بين اين آيه و آيات پيشين به اين نتيجه مي‌رسيم كه علم غيب به تمام انواعش تنها مخصوص خداوند است، ولي به هر كسي كه خداوند اراده كرده باشد، عنايت مي‌كند و از آنجا كه بعد از وفات پيامبرصلي الله عليه وآله در مسأله خلافت و جانشيني حضرت اختلاف شد، از قرآن به خوبي استفاده مي‌شود كه پيامبرصلي الله عليه وآله از غيب و آينده آگاهي داشته است و لذا از فتنه‌اي كه بعد از وفاتش در مورد خلافت و جانشيني پديد آمد مطلع بوده است.

روايات و آگاهي از آينده‌

با مراجعه به روايات نيز به طور صريح پي مي‌بريم كه پيامبرصلي الله عليه وآله كاملاً نسبت به فتنه و نزاعي كه در مسئله خلافت و جانشيني او پديد آمد، آگاهي داشته است. اينك به برخي از روايات اشاره مي‌كنيم:

1 - پيامبر اكرم‌صلي الله عليه وآله فرمود: «لتفترقنّ أمّتي علي ثلاث و سبعين فرقة، واحدة في الجنة و ثنتان و سبعون في النار»؛(21) «امّت من به هفتاد و سه فرقه تقسيم مي‌شوند، يك فرقه در بهشت و هفتاد و دو فرقه از آنان در آتش‌اند.»

اين حديث را عده زيادي از صحابه مانند: علي بن ابي طالب‌عليه السلام، انس بن مالك، سعد بن ابي وقاص، صُدي بن عجلان، عبداللَّه بن عباس، عبداللَّه بن عمر، عبداللَّه بن عمرو ابن عاص، عمرو بن عوف مزني، عوف بن مالك اشجعي، عويمر بن مالك و معاوية بن ابي سفيان نقل كرده‌اند.

عده‌اي از علماي اهل سنت نيز آن را صحيح دانسته يا به تواتر آن تصريح كرده‌اند؛ همانند: مناوي در فيض القدير،(22) حاكم نيشابوري در المستدرك علي الصحيحين،(23) ذهبي در تلخيص المستدرك، شاطبي در الاعتصام،(24) سفاريني در لوامع الانوار البهية(25) و ناصر الدين الباني در سلسلة الاحاديث الصحيحة.(26)

البته عدد هفتاد و سه فرقه را مي‌توان يا حقيقي گرفت و يا مجازي تا بر مبالغه دلالت بكند.