کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 3970

صفحه 3970

عمر بن خطاب نيز در جواب فرزندش كه از او خواسته بود تا مردم را مانند گله‌اي بدون چوپان رها نكند، گفت: «اگر جانشين براي خود معين نكنم، به رسول خداصلي الله عليه وآله اقتدا كرده‌ام و اگر خليفه معيّن كنم به ابوبكر اقتدا نموده‌ام».(39)

اشكالات راه اول‌

اين احتمال كه پيامبرصلي الله عليه وآله هيچ گونه احساس وظيفه‌اي نسبت به جانشيني بعد از خود نمي‌كرده اشكالاتي دارد كه در ذيل به آن اشاره مي‌كنيم:

1 - نتيجه اين احتمال، اهمال يكي از ضروريات اسلام و مسلمين است. ما معتقديم كه اسلام دين جامعي است كه در تمام ابعاد زندگي انسان دستورات كاملي دارد كه مي‌تواند سعادت آفرين باشد، حال چگونه ممكن است پيامبر اسلام‌صلي الله عليه وآله نسبت به اين وظيفه مهمّ (جانشيني) بي توجه باشد!

2 - اين احتمال، خلاف سيره رسول خداصلي الله عليه وآله است. كساني كه توجهي به تاريخ پيامبر دارند مي‌دانند كه چه مقدار آن حضرت در طول بيست و سه سال براي گسترش اسلام و عزت مسلمين كوشش نموده است. او كسي بود كه حتّي در مرض موتش لشكري را براي حفظ حدود و مرزهاي اسلامي تجهيز كرده و خود تا بيرون شهر آنان را در حالي كه بيمار بود، بدرقه نمود.

او كسي بود كه براي حفظ مسلمين از اختلاف و ضلالت، دستور داد: كاغذ و قلمي آماده كنند تا وصيتي كند كه مردم با عمل كردن به آن گمراه نشوند.

او كسي بود كه هر گاه به خاطر جنگ از مدينه بيرون مي‌رفت كسي را به جاي خود نصب مي‌كرد تا امور مردم را ساماندهي كند؛ مثلاً:

در سال دوّم هجرت در «غزوه بواط»، سعد بن معاذ را، و در غزوه «ذي العشيره»، ابوسلمه مخزومي، و در غزوه «بدر كبرا»، ابن ام مكتوم و در غزوه «بني قينقاع» و غزوه «سويق»، ابولبابه انصاري را جانشين خود كرد.

در سال سوّم هجري نيز در غزوه «قرقرة الكُدْر» و «فران» و «احد» و «حمراء الاسد»، ابن ام مكتوم و در غزوه «ذي امر» در نجد، عثمان بن عفان را به جاي خود قرار داد.

در سال چهارم، در غزوه «بني النضير»، ابن ام مكتوم و در غزوه «بدر سوّم»، عبداللَّه بن رواحه را جانشين خود قرار داد.