کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4222

صفحه 4222

نكته‌اي كه پيش از هر چيز بايد بدان توجه داشت دوري از گناه است.

دوري از گناه هميشه ضرورت دارد و اين ضرورت در ماه محرم و براي عزاداران حسيني شديدتر است. بايد از هر گناه - هر چند كوچك به نظر آيد - دوري جست و صد البته لازم است پيش از اين، محرمات و گناه‌ها را شناخت، زيرا كسي كه مرز حلال و حرام را نمي‌شناسد و به اندازه لازم در اين زمينه معرفت حاصل نكرده است نمي‌تواند خود را از در افتادن در چاه معصيت نگاه دارد. بدين منظور لازم است انسان محرمات نامشهور را نيز بياموزد و از آنها دوري كند. براي مثال كمك به ستمگران و خير رساندن به آنها به هر شكل، از جمله حرام‌هايي است كه كم‌تر شناخته شده است.

صفوان جمّال، از اصحاب امام صادق عليه السلام و حضرت موسي بن جعفر عليه السلام بود و از آن رو «جمّال» (شتربان) خوانده مي‌شد كه شغل شترباني داشت و از راه كرايه دادن شترهايش به مسافران روزگار مي‌گذراند. حضرت موسي بن جعفر عليه السلام روزي به او فرمودند:

كل شي‌ء منك حسن جميل إلا إكرائك جمالك من هذا الرجل؛(133) همه چيز تو خوب است جز آن كه شترهايت را به اين مرد (هارون) اجاره مي‌دهي.

اين تعبير حضرت كه فرمودند: «همه كار تو خوب است جز يك كار» كم‌تر درباره كسي از صحابه به كار رفته است و نشان از خوبي و ولاي صفوان نسبت به اهل بيت عليهم السلام دارد.

وانگهي هارون - كه قلمرو حكومتش از چين تا اروپا و افريقا گسترده بود - كم‌ترين نيازي به شترهاي صفوان نداشت و از چنان موقعيتي برخوردار بود كه در روز جمعه بر فراز صدهاهزار منبر به نام او به عنوان خليفه و امام مسلمانان خطبه مي‌خواندند. در تاريخ آمده است كه هارون روزي نگاهي به آسمان انداخت و خطاب به ابرها - كه در حال حركت بودند - گفت: هر كجا خواستيد بباريد چون حاصل بارش شما به دست من مي‌رسد! چنين كسي با چنان اقتداري به يقين نيازي به صفوان و شتران او نداشت، بلكه، به دنبال چيز ديگري بود. او كه از ارادت صفوان به حضرت موسي بن جعفر عليه السلام آگاه بود مي‌خواست تا شايد بدين وسيله، صفوان را به خود متمايل كند. شايد فكر مي‌كرد اين كار باعث مي‌شود صفوان يكي دوبار در سال نزد او رفت و آمد كند و همين اندازه هم براي هارون مهم بود، اما حضرت باعث شدند همين مقدار ارتباط هم گسسته شود و به صفوان گفت:

آيا مي‌پسندي كه هارون زنده از حج بازگردد و كرايه شترهايت را بپردازد؟

صفوان گفت: آري. وقتي حضرت همين مقدار را هم نادرست دانستند، صفوان شترهايش را يك جا فروخت. بي‌ترديد حضرت مي‌دانست كه بدون شترهاي صفوان نيز كار هارون متوقف نمي‌ماند، ولي شايد قصد شريف‌شان اين بود كه چنين گناهي نيز در نامه عمل اين مؤمن نباشد.(134)

يكي از ياران امام صادق عليه السلام به حرفه بنّايي اشتغال داشت و بنا به شغلي كه داشت، ساختمان‌هاي گوناگوني مي‌ساخت، از جمله كاخ‌هاي باشكوه، خانه‌هاي مجلل و مسجد مي‌ساخت كه البته كاخ‌ها را به دستور و براي حاكمان عباسي بنا مي‌كرد. روزي به حضور امام صادق عليه السلام رسيد و به حضرتش عرض كرد: اي فرزند رسول خدا، از اين پس از ساختن كاخ و بناهاي باشكوه و سلطنتي براي عباسيان خودداري خواهم كرد و فقط براي آنان مسجد مي‌سازم.

امام صادق عليه السلام به او فرمودند: