کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4251

صفحه 4251

براساس نقل فوق و روايات ديگر، امام زين‌العابدين عليه السلام در همه روزهاي ماه شعبان هنگام زوال چند ركعت نماز مي‌خواندند (كه شايد جزء نوافل ظهر حضرت بوده) و پس از به‌جا آوردن مقدماتي چند، با اين صلوات به درگاه خدا نيايش مي‌كردند. پس، اين صلوات از جمله دعاهايي است كه ائمه ما خودشان با آنها به درگاه خدا نيايش مي‌كردند.

اعمال انسان در قيامت‌

از روايات اهل بيت عليهم السلام اين معنا دريافت مي‌شود كه اعمال انسان در روز قيامت در برابر او به گونه‌اي تجسم مي‌يابد و در ازاي ساعاتي از عمرش كه آن را به طاعت گذرانده، بوي خوش يا چيزي زيبا و نيكو مي‌بيند كه اسباب شادماني او را فراهم مي‌كند. همچنين در مقابل ساعات معصيت، بوي ناخوش يا چيز ناخوشايندي مشاهده مي‌كند كه او را ناخشنود و شرمنده مي‌سازد. در آن روز در برابر ساعاتي كه نه به طاعت گذشته و نه به معصيت، ممكن است با ظرفي تهي مواجه شود كه اسباب حسرت او را فراهم آورد كه چرا اين ساعات گران‌بها را به طاعت يا كار خيري نگذرانده است. براي مثال ساعت‌هايي كه از عمر انسان به خواب صِرفْ گذشته از قسم سوم است. البته بايد دانست كه برخي از خواب‌ها طاعت به شمار مي‌رود. مرحوم محدث نوري در كتاب شريف دارالسلام آورده است:

هرگاه كسي پيش از خواب وضو گرفته به بستر رود ساعات خواب او طاعت به شمار مي‌رود.

شايد بتوان گفت خواب چنين كساني بيشتر از جنس طاعت است تا غفلت. به هرحال اين خواب‌ها از قسم سوم به شمار نمي‌رود و منظور از خواب‌هايي كه در قسم سوم جاي مي‌گيرد خواب‌هاي صِرفْ است كه با وضو يا اموري از اين قبيل همراه نباشد.

نامحدود بودن امور اخروي

براي روشن‌تر شدن مفهوم آباداني قلب از طريق طاعت، مثالي مي‌زنيم. در جهان زمين‌هاي بسياري وجود دارد كه مورد استفاده قرار نگرفته است. بسياري از صحراها يا زمين‌هاي باير هرچند اين قابليت را دارد كه در امر كشاورزي يا شهرسازي و مانند آن مورد بهره‌برداري قرار گيرد، بي‌استفاده مانده است. از سوي ديگر زمين‌هاي بسياري نيز وجود دارد كه آباد است. در بين مالكان زمين‌هاي معمور ممكن است شخص در يك زمين صدمتري ده اتاق ساخته باشد ولي شخص ديگري در زميني با همين مساحت بيست اتاق ايجاد كرده باشد. اين دو شخص هردو زمين خود را عمارت كرده‌اند، ولي كميت و كيفيت كارشان و در نتيجه سودي كه از ملك خود عايدشان مي‌شود يكسان نيست. ممكن است شخص سومي در زميني با همين مساحت عمارتي ده طبقه بنا كند و به سود سرشاري دست يابد كه هرگز نتوان آن‌را با عايدات دو شخص پيشين مقايسه كرد؛ زيرا ده برابر آن دو از زمين خود استفاده كرده است. چه بسا آن دو تن نيز مي‌توانستند زمين خود را مانند شخص سوم عمارت كنند، اما در اين كار كوتاهي كرده‌اند.

البته اين فرض هم وجود دارد كه دو شخص اول قدرت آن‌را نداشتند كه همانند شخص سوم از زمين خود نهايت استفاده را ببرند و عمارتي ده طبقه در آن تأسيس كنند، چراكه توان جسمي و امكانات مالي انسان‌ها در دنيا بسيار متفاوت است. در ميان صدها نفر از طلاب علم، اندك‌افرادي به مقامات والا و بالاي علمي مي‌رسند و مراتبِ علمي همين عده كم‌شمار نيز چه بسا يكسان نباشد و برخي از برخي اعلم باشند، زيرا برخي از طلاب علم خوش‌استعدادند و برخي كم‌استعداد. برخي از آنان اين قدرت جسمي و روحي را دارند كه روزانه بيش از طلاب معمولي درس بخوانند و درس بدهند، ولي برخي از آنان، از سطح متوسط نيز پايين‌ترند. در زمينه عبادت نيز ممكن است شخصي بتواند روزانه صدها ركعت نماز بخواند، اما شخص ديگري بيش از مقداري كه بر او واجب است توان جسمي و روحي براي عبادت نداشته باشد. همه امور دنيوي مشمول اين قاعده است و ما همگي با محدوديت‌هاي فراواني سروكار داريم و مال و توانايي و فهم و فرزندان و املاك و دانش ما يكسان نيست، اما در امور اخروي اين قاعده صادق نبوده و باب رسيدن به كمالات اخروي بر هيچ‌كس مسدود نيست و از مقامات ويژه چهارده معصوم عليهم السلام كه بگذريم، بقيه كمالات براي همگان دست‌يافتني است و هركس مي‌تواند با سعي و توسل و تقرب و كوشش و همت‌طلبيدن از اهل بيت عليهم السلام به مقامات و كمالات والا و بالا دست يابد.

خداي متعال كار آخرت را چنان قرار داده است كه ناتوان‌ترين افراد از لحاظ جسم و امكانات و … ممكن است با تواناترين افراد برابر، يا از او بهتر شود. ممكن است كسي در دنيا تا آخر عمر هرقدر بكوشد، به دليل عدم توانايي مالي يا عمر كوتاه يا نداشتن زميني مناسب يا محدوديت‌هاي ديگر نتواند عمارتي ده طبقه داشته باشد، ولي از اين محدوديت‌ها در امور اخروي خبري نيست و هركس به راستي بخواهد به جايي برسد مي‌رسد.

چنان كه مي‌دانيم حضرت موسي، حضرت عيسي، حضرت نوح، حضرت ابراهيم خليل و نبي‌خاتم عليهم السلام انبياي اولوالعزم مي‌باشند، اما كساني كه بخواهند با عملي يا خدمتي مي‌توانند همنشين آن بزرگواران شوند. نقل شده است كه پيرزني درخواست كرد در مقابل نشان دادن قبر حضرت يوسف عليه السلام از خداي متعال بخواهد، او را با حضرت موسي هر كجا هست قرار دهد، حضرت موسي هم پذيرفت.(259)