کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4256

صفحه 4256

نقل است كه منصور عباسي پس از آن‌كه حضرت امام جعفر صادق عليه السلام را شهيد كرد در پي اين بود كه بداند وصي آن‌حضرت كيست تا او را به شهادت برساند و به خيال خام خود رشته امامت و ولايت اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام را از هم بگسلاند. وقتي تشخيص داد كه وصي آن‌حضرت، فرزندشان امام موسي كاظم عليه السلام است تصميم گرفت آن‌حضرت را به قتل برساند. امام شبانه از مدينه خارج شد و فرداي آن‌روز حتي بسياري از بستگان آن‌حضرت نيز نمي‌دانستند ايشان كجا رفته است. تا پيش از آن، حضرت در ميان مردم حضور داشت و در مسجد يا مكان‌هاي ديگر با افراد گوناگون ديدار مي‌كرد، ولي پس از آن شب، روزها و هفته‌ها گذشت و كسي از ايشان خبر نداشت. منصور عباسي مأموراني گماشت تا حضرت را بيابند و ايشان را به قتل برسانند.

در آن زمان حضرت در خانه‌اي در مكه پنهان شده بود. در روايت آمده است كه ايشان برخي از شب‌ها از خانه بيرون آمده، در تاريكي شب به مسجدالحرام مي‌رفت و طواف مي‌كرد و نماز مي‌گزارد. جاسوسان منصور عباسي كه از يافتن حضرت در مدينه نااميد شده بودند، دايره جست‌وجو را به شهرها و مناطق ديگر گسترش دادند و همه‌جا را در پي يافتن ايشان زيرپا نهادند.

آن‌حضرت حتي در اين دوره اختفا، مانند دوره‌اي كه در حبس بود فرصت و فراغتِ كافي براي عبادت و خلوت نداشت، زيرا در اين مدت هنوز به واسطه برخي از ياران نزديك و اصحاب سِرّ، مردم مشكلات خود را با ايشان در ميان مي‌نهادند و حتي در برخي روايات آمده است كه همين خواص به اجازه حضرت برخي از مردم را به حضور ايشان مي‌بردند(263) و آن حضرت، مسائل و احكام و مواعظ لازم را براي آنان بيان مي‌فرمود. در روزگاري كه حضرتش در حبس، روزگار سپري مي‌كرد، وضع متفاوت بود و ايشان برحسب اسباب و وسايل ظاهري ديگر نمي‌توانست با مردم ارتباط داشته باشد. از اين‌رو فرصت و فراغتِ بسياري براي خلوت و عبادت يافته بود و لذا خدا را براين فرصت مناسب عبادي سپاس مي‌گفت.

غرض از بيان اين مطلب اين است كه بدانيم گفتن احكام، ارشاد و راهنمايي مردم و برآوردن نيازهاي آنان، از نظر حضرت مهم‌تر از عبادت مصطلح و نماز و روزه مستحب بوده است. به عبارت ديگر حضرت طاعت خدا را در برآوردن حوائج مردم و راهنمايي آنان مي‌دانستند و اين كار را - هنگامي‌كه هنوز به زندان نرفته بودند - از عبادت مهم‌تر مي‌دانستند.

براين نكته بايد افزود كه عبادت حضرت عبادت ويژه‌اي بود و نبايد عبادت ايشان را با عبادت پارساياني كه گرد خود مي‌بينيم يكسان بشماريم. بي‌شك حتي يك سجده ايشان را نمي‌توان با عبادت‌هاي چنين افرادي قياس كرد. در روايت آمده است كه حضرت پس از اقامه فريضه صبح، بين‌الطلوعين را به اذكار و اوراد مي‌گذراند و پس از طلوع آفتاب سربه سجده مي‌نهاد و تا اذان ظهر سر از سجده برنمي‌داشت(264) و پس از آن بدون نياز به تجديد وضو نماز مي‌خواندند. حضرت با اين‌كه اين همه نسبت به عبادت شوق و رغبت داشت، بيرون از زندان اين كار را نمي‌كردند، چون اين كار مزاحم اهم داشت و برآوردن نيازهاي برادران ديني و مؤمنان - كه به طاعت نزديك‌تر بودند - در نظر حضرت بر عبادت تقدم داشت. چه بسا برخي از مراجعان حضرت را سؤال‌پيچ مي‌كردند يا حتي نسبت به ايشان حسادت و بي‌ادبي مي‌نمودند، ولي پاسخگويي به چنين مراجعاني - هرچند براي ما ناخوشايند باشد - از ديد حضرت مصداق طاعت بود و آن‌را بر نيايش‌هاي خود ترجيح مي‌داد.

از اين‌رو وقتي قلب انسان به طاعت آباد شد، بار نفساني‌اش كم مي‌شود و خواسته خدا را بر خواسته خود ترجيح داده، هيچ كاري را بر فرمانبرداري از خدا مقدم نمي‌شمارد، حتي اگر آن كار عبادت باشد.

شاهراه ملاقات با امام زمان عليه السلام‌

شايد كمتر كسي از شيعيان و پيروان اهل بيت عليهم السلام يافت شود كه دوستدار ملاقات با امام زمان عليه السلام نباشد. بسياري از مردم مي‌پرسند راه تشرف به خدمت حضرت ولي عصر - عجل اللَّه تعالي فرجه الشريف - چيست؟ بارها از خود بنده پرسيده‌اند چگونه مي‌توان با آن‌حضرت ملاقات نمود؟

راه اين كار در يك كلام، آباد كردن قلب به طاعت است و آباد كردن قلب منشأ بسياري از بركات و موفقيت‌ها مي‌باشد كه يكي از آنها شرف حضور يافتن به خدمت آن حضرت است، بدين معنا كه انسان به راستي در پي شناختن طاعت باشد تا آن را انجام دهد و قلب او نسبت به اطاعت امر خدا و رسولش رغبت داشته باشد.

بايد توجه داشت كه زمين يك هكتاري در صورتي آباد شمرده مي‌شود كه تمام آن زير كشت برود و درخت داشته باشد، اما اگر فقط ده يا صد متر آن مزروع باشد آن زمين را آباد نمي‌خوانند. دل انسان نيز چنين است و در صورتي قلب آدمي معمور خوانده مي‌شود كه سراسر آن به فرمانبرداري از خدا آباداني يافته باشد.