کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4275

صفحه 4275

از برخي روايات استفاده مي‌شود كه يك حسنه، معادل يك كوه طلاست (حال اين كه يك كوه طلا در راه خدا صرف كرده باشد يا اين كه در آخرت مقابل هر حسنه‌اي يك كوه طلا دريافت خواهد كرد جاي خود دارد). گفتن و شنيدن يك كوه طلا آسان است، اما تصور كوهي از فلز گران‌بها به وزن چند ميليون تن، هوش از سر مي‌ربايد.

آنچه از دعاي امام سجاد عليه السلام به دست مي‌آيد اين است كه خداوند بايد ياري كند تا انسان بتواند سنت‌هاي پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم را تحقق بخشد، زيرا بدون توفيق و مدد الهي، انسان آمادگي روحي و بدني نخواهد يافت و در نهايت در انجام آنها ناتوان خواهد ماند و لذا بايد از خداي متعال درخواست ياري و كمك كند. در مقابل اگر انسان آمادگي كامل براي امري پسنديده به دست آورد بايد يقين حاصل كند كه مدد و كمك الهي به ياري او شتافته است.

معيار همسرگزيني‌

آنچه در مورد ازدواج بايد مدنظر قرار گيرد اين است كه اين امر مقدس، فراتر از قراردادهاي عادي و مادي است و در واقع ازدواج، خريد و فروش نيست و نبايد با معيارهاي دنيايي سنجيده شود، بلكه اين پيوند، اگر برمبناي صحيح استوار باشد، پيوندي آسماني است و سعادت دوجهان را به همراه خواهد داشت. براي دست‌يابي به چنين سعادتي، بايد دو شرط را در امر ازدواج لحاظ داشت، ايمان و اخلاق. البته دو ركن اساسي پيوند زناشويي، يعني ايمان و اخلاق به معناي نسبي آن است، زيرا ايمان و اخلاق مطلق در انسان‌هاي عادي فراهم نمي‌شود. حال اگر خواستگار، به طور نسبي از دو ويژگي يادشده برخوردار باشد، دنبال ماديات و موقعيتي خانوادگي و ديگر امور بودن، بيراهه پيمودن است، به اين معنا كه به تحقيق پرداخته، ببينند خواستگار خانه دارد؟ چندمين فرزند خانواده است؟ چند خواهر و برادر دارد؟ با والدين خود زندگي مي‌كند يا مستقل است و …

قبل از تمام اين پرسش‌ها و حتي بدون درنظر گرفتن اين امور، ابتدا بايد دين‌داري و اخلاق او را سنجيد و اگر به نسبت قابل‌قبولي از دو خصلت يادشده برخوردار بود، به يقين شايستگي آن‌را دارد كه همسرش دهند. در همين معنا پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله وسلم فرموده است:

إذا جائكم من ترضون خلقه ودينه فزوجوه، إلاّ تفعلوه تكن فتنة في الأرض وفساد كبير؛(302) هرگاه كسي نزدتان به خواستگاري آمد و دين و اخلاق او را بپسنديد، وي را همسر دهيد كه در غير اين‌صورت فتنه و فسادي بزرگ در زمين چهره خواهد نمود …

همين معيار نيز بايد در دختر وجود داشته باشد. از ديگرسو ممكن است برخي دچار اين توهم شوند كه خواستگار بايد ايمان و اخلاقي همانند ايمان و اخلاق اميرالمؤمنين عليه السلام داشته باشد. به راستي صاحبان چنين باوري، خود در ايمان و اخلاق همسنگ حضرت زهرا عليها السلام هستند؟ بي‌ترديد پاسخ «نه» است. بنابراين آن مقدار ايمان و اخلاق كه متناسب زوجين باشد و عرف و جامعه آن‌دو را مؤمن و بااخلاق بداند، كافي است. به يك سخن اگر ايمان و اخلاق باشد زندگي زن و شوهر چنان زيبا خواهد بود كه با تمام وجود، سعادت را لمس مي‌كنند.

ايمان و اخلاق افزون بر ارجمندي و آراستگي، مرد را در برابر ناملايمات و - بعضاً - ناسازگاري‌هاي بعضي زنان صبوري مي‌بخشد. نگاهي به زندگي پيامبر اكرم و نيز برخي از امامان معصوم عليهم السلام مؤيد اين حقيقت است، چراكه آن حضرات در برابر بدرفتاري‌هاي بعضي از همسران‌شان، سخت بردبار بودند و بدي آنان را با نيكي پاسخ مي‌دادند. توجه داشته باشيم ايمان و اخلاق دو گوهر بي‌همتا و گران‌بهايي است كه عامل خوشبختي در زندگي زوجين است و همين دو خصلت، علي‌رغم كمبودهاي ظاهري، زندگي را قوام و انسجام مي‌بخشد؛ چيزي كه برخي آن‌را تنها و تنها در رفاه مطلق، غذاهاي رنگارنگ، آراستگي ظاهري و ثروت زياد جست‌وجو مي‌كنند. متأسفانه صاحبان چنين پندارهايي به دليل نداشتن يكدلي و انسجام در كانون خانواده، كمتر به سعادت دست مي‌يابند. با كمي تأمل درمي‌يابيم كه سعادت در خانواده‌هايي يافت مي‌شود كه بي‌توجه به امور مادي، زندگي توأم با ايمان و اخلاق براي خود تدارك ديده باشند و همين، يك فرهنگ است؛ فرهنگي برآمده از سنت رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم كه با پاي‌بندي به دعا و همت بايد آن‌را به تدريج در جامعه رواج داد و به همه نشان داد كه در اين صورت و به نسبت ترويج فرهنگ ساده‌زيستي و پرهيز از زياده‌خواهي، سعادت نيز در جامعه و در خانواده چهره خواهد نمود.

آموزه معصومين عليهم السلام‌

فرهنگ ازدواج و لوازم آن، مانند ديگر مسائل فردي و اجتماعي از نظر معصومان عليهم السلام دور نمانده، بلكه عنايت بيشتري نسبت به اين مقوله داشته‌اند و هماره مي‌كوشيدند تا در فرصت‌هاي مناسب سادگي و بي‌تكلفي در امر ازدواج را به ديگران يادآوري كنند. در روايت است كه: «پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله وسلم در مسجد خود ميان يك دختر و يك پسر مسلمان پيوند ازدواج برقرار كردند. پسر جوان مالي نداشت تا مهريه بدهد و از آن‌جا كه عقد ازدواج با مهريه محقق مي‌شود، داماد حلقه‌اي بي‌ارزش و بدون نگين از رشته‌اي آهني تهيه كرد و آن‌را به عروس داد و اين، تمام مهريه‌اي بود كه به دختر داده شد».