کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4277

صفحه 4277

… ويضع عنهم إصرهم والأغلال الّتي كانت عليهم …؛(304) و از [دوش]آنان قيد و بندهايي را كه بر ايشان بوده است برمي‌دارد.

راستي غل و زنجير و قيد و بندهايي كه پيامبر از مردم برداشت، همان غل و زنجير آهني است كه همگان مي‌شناسيم؟ البته منظور اين نيست، چراكه هيچ انساني بر دست و پاي خود و افراد خانواده خود زنجير نمي‌نهد، بلكه غل و زنجير، كنايه از فرهنگ‌هاي دست‌وپاگير و غلطي است كه جامعه براي خود پديد آورده است كه با فرهنگ و سنت رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم از زمين تا آسمان فاصله دارد. بي‌ترديد مهريه‌هاي سنگين و هزينه‌هاي سنگين‌تر كه امروزه بر جوانان تحميل مي‌شود، هيچ رنگ و بويي از سنت رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم ندارد. انتظارات غيرمنطقي از جوانان و ناتواني جوانان در تأمين نظر خانواده دختر، زمينه تجرد جوانان را فراهم مي‌آورد و در نهايت جوانان - چه دختر چه پسر - دچار بيماري‌هاي روحي و جسمي بدفرجامي مي‌شوند. البته اگر كسي بتواند به همسرش «قنطار» (305)ي به عنوان مهريه يا هر عنوان ديگر بدهد، مجاز است و حق پس‌گرفتن آن‌را ندارد. قرآن كريم در اين‌باره مي‌فرمايد:

« … وَءَاتَيْتُمْ إِحْدهُنَّ قِنطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيًْا … »؛(306) و به يكي از آنان مال فراواني داده باشيد، چيزي از آن‌را پس مگيريد.

به دليل تجمل‌گرايي و رويگرداني از فرهنگ و سنت اهل بيت عليهم السلام آسان‌ترين امور زندگي آن‌چنان سخت گرفته مي‌شود كه به بلايي خانمان‌سوز مبدل مي‌گردد. در روايت آمده است: «امام زين‌العابدين عليه السلام بر خوان طعام نشسته بودند. غذا آبگوشت يا چيزي شبيه به آن بود. حضرت استخواني را كه اندكي گوشت داشت برداشتند و فرمودند:

پس از توافق دختر و پسر براي ازدواج، اين امر به اندازه پاك كردن باقيمانده گوشت از اين استخوان آسان است.

پرواضح است كه برگرفتن مانده گوشت استخوان، شايد زماني اندك و به مقدار يك دقيقه وقت بطلبد. از نظر امام ازدواجي كه بر سر آن توافق حاصل شود همين مقدار وقت مي‌خواهد و اين، نشان از آسان‌گيري در امر ازدواج دارد، چراكه ازدواج پيمان سعادت و زندگي است، نه مسأله خريد و فروش كه مقام انسان فراتر از اين آرايه‌هاست. بنابراين، فرموده امام سجاد عليه السلام محكي است تا دريابيم چه اندازه پيرو آن‌حضرت و ديگر معصومان هستيم. بنابه فرموده آن بزرگواران و آن‌سان كه پيشتر در روايت بيان شد، مهريه سبك و معقول كه پرداختن آن در توان هر كس باشد، ستوده شده و خجسته است و آرامش و سعادت را به همراه دارد. البته اين بدان معنا نيست كه در صورت توان پرداخت، مهريه سنگين محدوديت شرعي داشته باشد.

باورمندي به فرهنگ معصومين عليهم السلام‌

در هر زمينه، به ويژه در مسأله ازدواج بايد فرهنگ معصومان عليهم السلام را باور داشت و آن‌را در زندگي به كار بست تا جامعه روي سعادت را ببيند. البته رسيدن به چنين جامعه‌اي در گروه همت افراد آن است، به اين معنا كه تا چه اندازه مايلند جامعه خود را با فرهنگ خاندان رسالت همسو كنند. در اين‌جا لازم مي‌دانم ماجراي ازدواج امام جواد عليه السلام با ام‌الفضل دختر مأمون را بيان كنم تا بيشتر با فرهنگ آن بزرگواران آشنا شويم.

در تاريخ آمده است: «مأمون خليفه عباسي، عباسيان را در كاخ خود گرد آورد و به آنان گفت: مي‌خواهد دخترش ام‌الفضل را به همسري محمدبن علي (امام جواد عليه السلام) در آورد.

عباسيان، اين كار و تصميم را بر او خرده گرفتند، به اين بهانه كه او كودكي است خردسال و با احكام چندان آشنايي ندارد … پس از آن‌كه مأمون جلسه علمي برگزار كرد و بزرگان و عالمان را گرد آورد و عباسيان حضور يافتند، امام جواد عليه السلام نيز در آن جلسه شركت كردند. مسائل علمي در جلسه مطرح شد و امام جواد عليه السلام تمام پرسش‌ها را پاسخ داد. ديگر كسي را ياراي پرسش نبود و امام عليه السلام با سربلندي مجلس را به سرانجام رساند. عباسيان نيز انتخاب مأمون را به او شادباش گفتند.