کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4297

صفحه 4297

اميرالمؤمنين عليه السلام در پاسخ فرمود:

[چندگانگي كه در آيات ملاحظه مي‌شود] در يك موضع از روز پنجاه هزار ساله قيامت رخ نمي‌دهد، بلكه به چند موضع مربوط است. مثلاً جماعتي در يك‌جا جمع شده، برخي با يكديگر سخن مي‌گويند، پاره‌اي براي يكديگر استغفار مي‌كنند. اينان كساني هستند كه در دنيا بندگانِ فرمانبردار بودند … گروهي در جايي گرد آورده مي‌شوند و مورد بازپرسي قرار مي‌گيرند. آن‌گاه خدا بر دهان آنان مهر مي‌نهد و اندام‌هاي‌شان بر ضد آنان گواهي مي‌دهند … (438)

گواهي بر ضد

در ادامه سخن گهربار رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم مي‌خوانيم:

ومن عمل سوءاً شهدت عليه جوارحه، وبقاعه، وشهوره، وأعوامه، وساعاته، وليالي الجمع، وساعاتها وأيامها، فيشقي بذلك شقاء الأبد؛(439) و هر كس اعمال بدي كرده باشد، اندام‌ها، جاها[يي كه در آن زندگي مي‌كرده، يا از آن گذشته]، ماه‌ها، سال‌ها، لحظه‌ها و شب‌ها ساعت‌ها و روزهاي هفته‌اش بر ضد او شهادت خواهند داد و بدين ترتيب به شقاوت ابدي گرفتار خواهد شد.

آقايان علما مي‌گويند: «جمع مضاف مُحلّي به «أل» افاده عموم مي‌كند».

بنابراين، زماني كه حضرت رسول اكرم صلي الله عليه وآله وسلم مي‌فرمايد: «الليالي، الأيام، البقاع و … » منظور تمام شب‌ها، تمام روزها و تمام مكان‌هاست و به ديگر بيان، تمام روزها، تمام شب‌ها، … و تمام موجودات گواهي خواهند داد. حال اگر گواهان به نفع انسان گواهي دهند، چنين فردي به سعادت ابدي و جاودانه دست خواهد يافت، اما اگر گواهي بر ضد انسان باشد، به يقين شقاوت ابدي گريبان او را خواهد گرفت.

در بخشي از اين روايت، جمله «ليالي الجُمَع» آمده است. در توضيح اين جمله عرض مي‌شود كه لفظ «جمعه» مشترك است، بدين معنا كه روزي كه ميان پنج‌شنبه و شنبه قرار دارد جمعه است همچنين هفته را جمعه مي‌خوانند. در خور تأمل است اگر روزها و شب‌ها و ايام ماه و هفته در يكديگر متداخل بودند، ديگر تكرار ذكر، معني نداشت. لذا امشب كه شب هشتم ماه رجب و شب پنج‌شنبه نيز مي‌باشد، شب هشتم ماه بودن يك گواه و شب پنج‌شنبه بودن نيز گواهي ديگر است و هر دو افزون بر مكاني كه در آن قرار داريم و نيز لحظه‌ها و ساعت‌ها در قيامت به طور مستقل شهادت مي‌دهند.

در انديشه قيامت باشيد

در ادامه سخن پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم آمده است: