کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4358

صفحه 4358

اشاره

اين خطبه اگرچه در كتب اربعه اول يافت نمي‌شود، اما در ديگر منابع معتبر وجود دارد كه برخي از آنها را يادآور مي‌شويم.

1 مصباح المتهجد وسلاح المتعبد: به حسب ظاهر مرجع اصلي اين روايت «مصباح المتهجد وسلاح المتعبد» تأليف شيخ طوسي، مؤلف كتابهاي «استبصار» و «تهذيب الاحكام»، از كتب اربعه است، كه نويسنده مقاله نيز روايت را از تصوير نسخه خطي آن نقل مي‌كند. [3].

2 منابع ديگر: پس از شيخ طوسي، ديگر نويسندگان، مؤلفان جوامع روايي و ادعيه، اين روايت را با واسطه و يا بي واسطه از شيخ طوسي و «مصباح المتهجد» نقل كرده اند، كه برخي از آنها تمام خطبه را نقل كرده اند و بعضي تنها به نقل پاره هايي از آن بسنده كرده اند.

منابعي كه همه خطبه را نقل كرده اند

1. اقبال الاعمال: رضي الدين ابوالقاسم علي بن موسي بن طاووس (متوفاي664)، تمام اين خطبه را در كتاب «اقبال الاعمال» نقل كرده است، يادآوري مي‌كنيم ابن طاووس اين روايت را به سند خود از شيخ طوسي و با همان سند شيخ با اندك تفاوتي در بعضي از كلمات نقل مي‌كند. [7].

2. مصباح كفعمي: شيخ تقي الدين ابراهيم بن علي ابن الحسن … الكفعمي (متوفاي905)، اين خطبه را از «مصباح المتهجد»، در كتاب خود به نام «جنة الامان الواقية وجنة الايمان الباقية» معروف به «مصباح كفعمي» با كمي تفاوت آورده است. [5].

3. بحارالانوار: علامه ملا محمّد باقر مجلسي، اين خطبه را از «مصباح الزائر»، تأليف سيد ابن طاووس، صاحب «اقبال الاعمال»، و به طور كامل در «بحارالانوار» نقل كرده است، لكن با نسخه «مصباح المتهجد» اندكي تفاوت دارد. [6].

4. مصباح الزائر: از آنجا كه علامه مجلسي اين خطبه را از «مصباح الزائر» نقل مي‌كند بي شك اين كتاب نيز از جمله منابعي است كه خطبه را به طور كامل ذكر كرده است، ولي بايد توجه داشت كه چون مؤلف «اقبال الاعمال»، «مصباح الزائر» يك نفر است و كتاب اخير اولين تأليف سيد ابن طاووس است، ممكن است اين دانشمند آنچه را كه در «اقبال الاعمال»، نقل كرده است همان باشد كه در «مصباح المتهجد» بيان داشته است.

5. مسند الامام الرضا(ع): مؤلف اين اثر، متن كامل خطبه را از كتاب «مصباح المتهجد» نقل كرده است. [7].