کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4532

صفحه 4532

شيعه‌اي كه بخشي از عظيمترين مساجد را در سراسر جهان بنا كرده است،

شيعه‌اي كه در راه استقرار دين توحيد و احكام خدا، در لحظه به لحظه تاريخ، جان باخته و خون داده و شهيد شده است،

شيعه‌اي كه فصلي مبسوط و عملي در كتب فقهيش در باب معرفت قبله است و بهترين قبله نما را هم اكنون او ساخته است،

شيعه‌اي كه ذبيحه را، بي ذكر نام خدا، نه حلال مي‌داند نه پاك،

اين شيعه را يك مولف مسلمان، در يك مركز اسلامي، وثني و بت پرست مي‌خواند. و آيا عبدالله قصيمي، و موسي جارالله، و احمد امين و امثال اينان نمي‌دانند كه چه مي‌گويند؟ و درباره كه مي‌گويند؟ و چه مي‌كنند؟ و براي كه مي‌كنند؟!

و اينجاست كه باز مي‌نگريم كه اراده خداوند و لطف تقدير، از ميان شيعه، مردان مصلر و مجاهد و عالمي را بر مي‌انگيزد، تا در قلمرو كتاب و تاليف نيز، رشته‌هاي استعمار را پنبه كنند، و مباني و پايه‌هاي نهضت اتحاد اسلامي را از نو استحكام بخشند و با نشر علم و معرفت و گسترش تفاهم اصولي، اذهان فرزندان سرزمينهاي مختلف اسلام را از آن تيرگيها برهانند، و جامعه اسلامي را همواره براي پاسداري و پيشبرد اين هدف آماده دارند، مرداني چون مير حامد حسين هندي، سيد محسن امين جبل عاملي، سيد عبدالحسين شرف الدين موسوي لبناني، شيخ محمد حسين كاشف الغطاي نجفي، شيخ آقا بزرگ تهراني، شيخ عبدالحسين اميني … يعني كساني كه نوع ديد و كار مجاهدت بارشان در اين راه عظيم بود- راه مقاومت در برابر نشر تفرقه.

[صفحه 94]

در اينجا لازم است ياد شود كه برخي از كساني كه در صد سال اخير، در جهان اسلام، خود را جزو مصلحان به شمار آوردهاند، چه بسا از مهمترين مبادي فرهنگي يك مصلر اسلامي عاري بودهاند. از اين گروه است سيد محمد رشيد رضا (1282 تا 1354 ق)، كه برخي او را به عنوان «احد رجال الاصلار الاسلامي» [97] نام بردهاند. اين «مصلح»، هنگامي كه به مسائل مهم مربوط به امامت و فلسفه سياسي در اسلام و جريانات شيعه و تاريخ شيعه مي‌رسد، به صورت انساني جلوه مي‌كند بي اطلاع، يا مغرض، يا غير مصلح. شخصي كه در دنياي اسلام، در صدد اقدامات روشنفكرانه و ضد استعماري بر مي‌آيد، بايد اطلاعات وسيعي در مورد تاريخ و جغرافياي انساني و اقتصادي اقوام مسلمان داشته باشد، فرهنگهاي اقليمي اسلام را بشناسد، از مذاهب و اعتقادات و ارزشها و فداها و جهادهاي فرقه‌هاي اسلامي با خبر باشد، ارج آنها را بداند، پاكدل و گشاده سينه و بزرگ‌انديش باشد، به ارزشهاي فرهنگي و غناي انساني اقوام مختلف مسلمان به چشم احترام بنگرد، در تعبير از حد ادب نگذرد، در مناقشات جانب يگانگي را رها نكند، و برادران اهل قبله را يكسان بيند. از اينجاست كه سيد جمال الدين اسد آبادي مي‌كوشد تا وطن و مذهبش درست معلوم نباشد، و از اينجاست كه شيخ محمد عبده- چنانكه گذشت- بر «نهج البلاغه» شرح مي‌نويسد و آن را منتشر مي‌كند، تا از راه‌هاي گوناگون ميان فرق اسلام تفاهم پديد آيد. اما كردار رشيد رضا به عكس اين است. او اولا از تاريخ و فقه و حديث و موقعيت اسلامي رجال شيعه بي اطلاع است. ثانياً، در هر مناسبتي اختلافات مذهبي را دامن مي‌زند و در مورد شيعه اظهاراتي مي‌كند حاكي از بي اطلاعي او از فرهنگ اسلامي شيعي، و بي مبالات او در بار ايجاد تفرقه و دامن زدن به آتش اختلافات، صرف نظر از بي ادبيها و تعبيرهاي نامناسب او نسبت به رجال اسلام.

و اين چگونگي، براي كسي كه خود را در شمار مصلحان ديني مي‌بيند و پيرو مكتب سيد جمال الدين و شيخ محمد عبده مي‌داند، هيچگاه شايسته نيست. نمونه

[صفحه 95]