کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4599

صفحه 4599

[صفحه 211]

خود، خطبه‌ي غدير را با آن همه سندي كه دارد نياورده است؟

او از احمد امين و احمدالزين و ابراهيم الابياري و علي جارم و علي امين و خليل مطران و مصطفي الدمياطي بك و ديگر ادباي مصر شكايتي بس دردناك داشت كه چرا ديواني [212] را شرح و چاپ و ترويج مي‌كنند كه در آن ابياتي آمده است مربوط به سوزاندن در خانه‌ي حضرت فاطمه‌ي زهرا «ع».

او از محققان شرقي و اسلامي مي‌خواست كه اينگونه با مرعوبيت و بي‌قيد احتياط به تأليفات غير قابل اعتماد مستشرقين مراجعه نكنند و آنها را سند ندانند.

او از مؤلفان مسلمان مي‌خواست كه در ذكر وقايع و مسائل تاريخي و حديثي سند ارائه دهند، و با ترك سند، اصول و مآخذ علم را نفراموشانند.

او از عادل زعيتر و ديگر مترجمان مسلمان مي‌خواست، كه هر كتابي كه رسيد و به هر منظوري كه نوشته شده بود ترجمه نكنند و به هنگام ترجمه‌ي كتابي، نخست بنگرند تا آن كتاب براي جامعه سودمند باشد و شامل علمي و فايده‌اي، و در مرتبه‌ي دوم، مطالب آن كتاب را بر اصول و منابع عرضه كنند، و هرجا خلافگويي و اشتباه داشت، با افزودن «توضيحات»، مردم را بياگاهانند و از نشر مطالب و نوشته‌هاي نادرست مؤلفان مغرض يهودي و نصراني خودداري كنند، و فضاي اصيل و منسجم فرهنگ اسلامي را با دسيسه‌هاي تأليفي بيگانگان درهم نريزند، و موجب تفرقه‌ي بيشتر مسلمانان و لا اعتقادي جوانان نشوند.

بنگريد! يك عالم شيعي، عالم سراپا شور و احساس كه سوز و گداز

[صفحه 212]

عاشقانه‌ي او در راه آل محمد «ص» معروف همگان بود و به شنيدن و ذكر مصائب آل محمد «ص» علاقه داشت. از اينكه اين جنايات بازگو شود گله مي‌كرد و مي‌خواست آنها را «جنايات منسية» بخواند. و تا اينجا به تفاهم مسلمين مي‌انديشيد كه به بازگو كردن اين وقايع رضا نمي‌داد، فرياد مي‌كشيد كه چرا اين ديوان را چاپ كرده‌ايد؟ چرا ديواني را منتشر مي‌كنيد كه در آن شعري است از اين دست؟ چرا در اين دوره‌ي بحراني و در اين روز بس سخت و هولناك عواطف را مي‌خراشيد؟ و اينگونه صفاي برادري اسلامي را كدر مي‌سازيد؟ و وحدت جامعه‌ي اسلام را متزلزل مي‌كنيد؟ و صفوف مسلمانان را مي‌پراكنيد؟ چرا؟ چرا؟ [213].

و اين بود روحيه‌ي واقعي و اخلاص بيكران و تفاهم معقول و دلسوزي راستين و وسعت نظر او نسبت به اسلام و تقريب راستيني كه خود داعي آن بود. و اين بود ديدگاه اجتماعي مسامحه آميز و انساني مصلحي كه با خوي محمد و آل محمد «ص» تربيت يافته بود و نسبت به اسلام و مسلمين، همچون مادر اصلي، اينسان مهربان بود و دلسوز و بيدار و نگران.