کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4662

صفحه 4662

اشاره

در بخش پيشين، درباره‌ي آرمانها و اهداف صاحب الغدير سخن گفتيم، يعني كارهايي بس ارجمند و مهم كه اين عالم شيعي مي‌خواست به انجام برساند و نشد و نتوانست، و به امكاناتي در آن‌باره‌ها دست نيافت، و سرانجام نيز عمر فرصت نداد تا به آنها پرداختن گيرد. اين بنده- چنانكه گفت- از آن رو، به گزاره‌اي اندك در آن‌باره پرداخت تا فضيلت شناسان و بلندان و بلند همتان، تحقق بخشيدن به آن آرمانهاي والا و كارهاي واجب را به پا خيزند. اكنون نيز، در اين بخش مي‌خواهد درباره‌ي كارهاي انجام يافته‌ي وي- با جمال- سخن گويد:

كتابخانه نجف (مكتبةالامام اميرالمؤمنين العامة)

اشاره

درباره‌ي اين كتابخانه، محقق عرب، جعفر الخليلي مي‌گويد:

شيخ عبدالحسين اميني، هنگامي كه به تأليف دائرةالمعارف «الغدير» آغاز كرد، توجه يافت كه محققاني كه بخواهند دائرةالمعارفي، يا دوره‌ي تحقيقي كاملي- در هر موضوع- تأليف كنند، در مورد مآخذ و مدارك چاپي و خطي با كمبودي چشمگير روبرو خواهند گشت. حالا يا به اين علت كه اين نوع

[صفحه 306]

مآخذ در كتابخانه‌هاي عمومي كنوني نجف وجود ندارد، يا به اين علت كه اندك است و يك تن نمي‌تواند مدتي دراز- كه براي تتبع لازم است- كتاب را نزد خود نگاه دارد. همين مسئله باعث شد تا او خود، به بسياري از ممالك اسلامي سفر كند و كتابخانه‌هاي فراواني را ببيند، تا بتواند مآخذي را كه در كتابها و فهرستها نام برده شده است فراهم آورد. سرانجام او اين كتابها را به دست آورد و براي «الغدير» همه‌ي اين منابع و مدارك را تهيه كرد، اما نه به سادگي بلكه با سفرها و مشقات بسيار. از اينجا آتش عزمي در جان وي شلعه كشيد. و آن پي افكندن كتابخانه‌اي بزرگ بود، كه از نظر داشتن مآخذ دست اول و امهات و اصول كتب خطي و چاپي، بالاترين رقم را حايز باشد، تا بدين وسيله، مشكل از سر راه پژوهشگران و محققان و مولفان برداشته شود، و آنهمه رنجها و مشقتهايي را كه او خود، به هنگام تأليفات «الغدير»، در سفرها و به هر سو سرزدنها، در بسياري از شهرهايي كه به داشتن كتابخانه معروفند، ديده بود ديگران نبينند.

آنچه «اميني» را در راه به ثمر رساندن اين اقدام نيك ياري داد، شخصيت او بود. او از گروهي از دانشمندان و نيكوكاران و مردم با معرفت ايران، همكاري گرفت. آري، تنها در ضمن يك اقدام او، هم اكنون، كتابخانه‌اي در نجف برپاست، كه از نظر كيفيت، در شمار با ارزشترين كتابخانه‌هاي علمي دنياي اسلام است. [269].

آري، صاحب الغدير، در ماه جمادي الاولي سال 1373 هجري قمري (يعني در سن 53 سالگي خود، و 18 سال پس از انتشار كتاب «شهداء الفضيله»، و 8 سال