کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 4685

صفحه 4685

و در پي آمد همين گونه كار كرد است كه مي‌نويسند:

در نتيجه‌ي اين سفرها، و پژوهش در كتابخانه‌ها … كتابخانه‌ي اميرالمؤمنين، زينت يافت به صدها كتاب و «اصل» در فقه و تفسير و حديث، و مسندها، و

[صفحه 332]

امالي‌ها، و جزوه‌ها، و گزيده‌هاي خطي نفيس، كه در سده‌هاي اول اسلامي تأليف شده است، يعني منابعي كه مراكز علمي و فرهنگي ما، در ايران و عراق، از آنها خالي بود. و عالمان و محققان همواره به آنها نيازمند بودند … [278].

روح علمي، روح برادري اسلامي

لازم مي‌دانم، به مناسبت سخن از كتاب و كتابخانه، ياد كنم كه صاحب «الغدير»، نسبت به كتابهاي محققانه و مستند عالمان اهل سنت دلبستگي شگرف نشان مي‌داد. و آن دسته از تأليفات اين عالمان مسلمان را كه با دست امانت و با روح علمي نوشته شده است و مايه‌ور است و سرشار از علم و اطلاع و عمق و برخوردار است از صحت استناد، مي‌ستود و ارج آنها را خاطرنشان مي‌ساخت. به طوري كه هر جاي از اين گونه كتابها نشان مي‌يافت به سراغ آن مي‌شتافت. و اگر نمي‌توانست نسخه‌اي از آنها به چنگ آورد، خود مي‌نشست و از روي آنها مي‌نوشت و نسخه بر مي‌داشت. او همواره تأكيد مي‌كرد كه اين گونه كتب چاپ شود و انتشار يابد. در محافل خصوصي نيز اهل فضل و مؤلفان را به مراجعه و دقت در آنها و چاپ و تصحيح و نشر آنها ترغيب مي‌نمود. در مثل، از كتابهايي مانند «المنصف» [279] ابن‌ابي‌شيبه، يا «احكام القرآن ابوبكر حصاص»، [280] با بزرگداشت نام مي‌برد. از معاصران، نيز از جمله، از كتابهاي «جمهرة خطب العرب»، «جمهرة رسائل العرب» - تأليف احمد زكي صفوت، و كتاب «الغزالي» - تأليف دكتر احمد فريد رفاعي درباره‌ي غزالي

[صفحه 333]

و كتابهاي علي فكري مصري و … با ستايش ياد كرده است. [281] حتي گاه آرزو مي‌داشت كه كتابي را، از اين دست، با وجود سالخوردگي و كهولت از بر كند. هنگامي كه پسرش، شيخ محمد هادي اميني، كتاب «فتح الملك العلي» - تأليف عالم سني حافظ محمد احمد صديق مغربي، را تحشيه كرد و به چاپ رسانيد، در نامه‌اي به او چنين نوشت:

… و اني منذ طالعته قبل ردح من الزمن لم افارقه قط، و انما امعن النظرة فيه مرة بعد اخري، و اعيد جدة الوقفة دونه، والاخذ من منابع علمه الفضفاض. و قد اخذ مجامع قلبي حتي اني لو كنت تمكنت من حفظه لحفظته- مع كبر سني- برمته، بالشوق المؤكد. فعليك بمطالعة امثاله من الكتب النفيسة القيمة، و قلماهي.

- من از آن روز كه اين كتاب را خواندم هيچگاه كنار نگذاشتم. باربار آن را ژرف مي‌خواندم و در برابر چشم مي‌داشتم و از چشمه ساران سرشار از دانش آن سيراب مي‌شدم. اين كتاب چنان مرا شيفته ساخته بود كه اگر برايم شدني بود كه آن را از بر كنم، پيرانه سر، با شوق بسيار اين كار را مي‌كردم. بر تو باد كه اينگونه كتابهاي نفيس ارجمند را بخواني، اگر چه اينگونه كتابها بسيار اندكند. [282].