حقیقت غدیر صفحه 65

ص:73

٢. آیه تبلیغ

( یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ ) (مائده:۶٧)

ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، به‌طور کامل [به مردم] ابلاغ کن و اگر چنین نکنی رسالت او را انجام نداده‌ای. خداوند تو را از [خطرات احتمالی] مردم حفظ می‌کند و خداوند گروه کافران [لجوج] را هدایت نمی‌کند.

به یقین این همه تأکید برای ابلاغ این پیام، بیانگر مسئله‌ای مهم است که می‌رساند بیانش همچون بیان احکام قبل نیست؛ زیرا این آیه در سوره مائده است و می‌دانیم سوره مائده آخرین سوره‌ای (1)است که بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نازل شده است. بنابراین این آیه، در اواخر عمر پربار پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) بوده است که تمام ارکان مهم اسلام در آن دوره پی‌ریزی شد.(2)

بنابر تفاسیر شیعه و بسیاری از تفاسیر اهل سنت، این آیه درباره حضرت علی (علیه السلام) ، و برای ابلاغ جانشینی ایشان نازل شده است. سی نفر از محدثان اهل سنت(3)از جمله طبری، ابونعیم اصفهانی، ابن‌عساکر، ابواسحاق حموینی و جلال‌الدین سیوطی‌گفته‌اند: «آیه تبلیغ در روز

1- دست‌کم از آخرین سوره‌هاست.
2- فخر رازی در ذیل این آیه می‌گوید: اصحاب آثار، راویان حدیث و سیره‌نویسان، نوشته‌اند هنگامی‌که آیه فوق نازل شد، پیامبر صلی الله علیه و آله بعد از نزولش بیش از روز یا روز در حیات نبود. التفسیر الکبیر، الرازی، ج، ص٩. در تفسیرالمنار و بعضی کتب دیگر نیز آمده است که تمام سوره مائده در حجةالوداع نازل شده است: المنار، ج، ص. البته بعضی تعداد روزهای مذکور را کمتر نیز نقل کرده‌اند.
3- الغدیر، ج١، صص٢١۴- ٢٢٣.