غدیردرسیره امام سجادعلیه السلام صفحه 113

حقّ کسی که خداوند توسّط عمل او تو را شاد ساخته

حقّ کسی که خداوند توسّط عمل او تو را شاد ساخته

و أمّا حقّ کسی که خداوند توسّط عمل او تو را شاد ساخته این است که اگر قصد او بدان شاد نمودن تو بوده ابتداء خدا را حمد گوئی، سپس در مقام پاداش بهمان اندازه از او تشکّر کنی، و بنا بر فضیلت پیشدستی، در جبران و تلافی نمودنش منتظر فرصت باشی. و چنانچه [در این واسطه] قصد او تو نبود، حمد الهی را بجای آر و خدا را سپاس گوی و این را بدان که آن شادی از جانب اوست، و او مایه خرسندی تو شده، و آن کس را که واسطه نعمت الهی بر تو شده دوست بداری و پس از این برای او آرزوی خیر کنی- چرا که وسائل و واسطه های نعمت هر کجا که باشد برکت است- هر چند که قصدی نداشته باشد، و لا قوّه إلّا باللَّه.

حقّ کسی که دست تقدیر او را واسطه بدی به تو- در گفتار یا کردار- نموده

حقّ کسی که دست تقدیر او را واسطه بدی به تو- در گفتار یا کردار- نموده

و امّا حقّ کسی که دست تقدیر او را واسطه بدی به تو- در گفتار یا کردار- نموده، این است که اگر از روی عمد بوده؛ بخشش و گذشت از همه چیز بهتر و برتر است، که هم کدورت را برایش ریشه کن کند، و هم رفتار نیکوئی است همراه با دیگر از مزایای اخلاقی که در پی دارد، که براستی خداوند می فرماید:

وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولئِکَ ما عَلَیْهِمْ مِنْ سَبِیلٍ، یعنی: «و هر آینه هر کس که کین ستاند پس از آنکه بر او ستم رفته باشد پس هیچ راهی [از تعرّض و سرزنش] بر آنان نیست- شوری: 41»، تا آنجا که فرماید: [وَ لَمَنْ صَبَرَ وَ غَفَرَ] إِنَّ ذلِکَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ، یعنی: « [و هر که شکیبائی ورزد و درگذرد] هر آینه آن از کارهای ستوده و استوار است- شوری: 43»، و نیز فرماید: وَ إِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَیْرٌ لِلصَّابِرِینَ، یعنی: «و اگر سزا می دهید، بمانند آنچه با شما کرده اند سزا دهید، و اگر شکیبائی کنید آن برای شکیبایان بهتر است- نحل: 126»، این شیوه رفتار در عمد و قصد است. پس چنانچه از روی سهو بود و قصدی در کار نبود با قصد انتقام بدو ستم مرسانی، که در این صورت بر کار خطا و سهو او را مجازات نموده ای، و با او ملایمت کن، و تا آنجا که می توانی با او خوشرفتاری کنی، و لا قوّه إلّا باللَّه.