غدیر، اکمال دین صفحه 34

در کتاب معروفش به نام قرارداد اجتماعی ارائه داده است. این نظریه، زیربنای علمی و فلسفی نظام های دموکراسی دنیاست که بر سه اصل استوار است:

اصل یک _ هیچ انسانی بر دیگری ولایت ندارد؛

اصل دو _ هر انسانی حق انتخاب سرنوشت خود را دارد؛

اصل سه _ هر انسانی می تواند این حق را به دیگری واگذار کند.

بنا بر این سه اصل، مردم می توانند برای تعیین سرنوشت خود، امام و ولیّ امر و خلیفه را انتخاب کنند. با دقت در این نظریه، اختلاف بنیادی آن با نظریه توحیدی آشکار می شود.

در دیدگاه قرآن که کتاب توحید است، همه چیز از آنِ الله است و هیچ چیز از آنِ هیچ کس نیست، مگر به اذن و اراده خدا. انسان نیز جز به اذن او، هیچ ولایتی حتی بر خود ندارد. در قرآن می خوانیم:

«اِنّ الْحُکْمُ اِلاّ لِلّهِ؛ [همه بی اثرند] و تنها حکم فرمای عالم وجود، خداست». (یوسف:40 و 67)

«اَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ اَوْلِیاءَ فَاللّهُ هُوَ الْوَلی؛ آیا مشرکان جز خدا را یار و دوستدار خود برگرفتند و حال آنکه خدا، تنها دوست و یاور بندگان است». (شورا: 9)

«اَفَحَسِبَ الَّذینَ کَفَرُوا اَنْ یَتَّخِذُوا عِبادی مِنْ دُونی اَوْلِیاء؛ آیا کافران می پندارند که بندگانِ با خلوص من، غیر از من کسی را دوست و یاور خود خواهند گرفت؟» (کهف: 102)

«وَ ما کانَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللّهِ مِنْ اَولِیاء؛ جز خدا از هیچ کس [حتی از اعضا و قوای خود،] یاری و کمک نخواهند یافت». (هود: 20)

«قُلْ اَغَیْرَ اللّهِ اَتَّخِذُ وَلِیاً فاطِرَ السَّمواتِ وَالارْضِ؛ ای پیامبر! بگو آیا جز خدا را به یاری و دوستی برگزینم، درصورتی که [او] آفریننده آسمان ها و زمین است». (انعام: 14)

این آیات، بیانگر اصل توحید است و بنا بر این اصل، فقط الله بر سرنوشت مردم حاکم است و کسی نه بر خود حق ولایت دارد، نه بر