فرهنگ غدیر صفحه 103

روحی شرط می دانستند،نه ملکات فاضله و اخلاق والا و معرفت و مرتبت عالی،نه نسبت به کارهایش مورد سؤال و مؤاخذه می دانستند و نه با تعطیلی احکام الهی و ترک اجرای حدود،برکنارش می کردند،به همین قانع بودند که نماز بخواند!

با این دیدگاه،هیچ مانعی نداشت که ابو عبیدۀ جرّاح قبرکن این بار سنگین را به دوش بکشد و جامۀ خلافت دربر کند و خلیفۀ اوّل در ابتدا او را برای خلافت پیشنهاد کند.

بسیاری از بزرگان اهل سنّت نیز در مقدم داشتن مفضول بر فاضل،از خلیفه پیروی کردند و آن را به مصلحت دیدند و گفتند گاهی مفضول بهتر از فاضل اداره می کند.خلیفه که نظریّۀ تقدیم مفضول را داشت،ناچار بود برای تصحیح خلافت خود و جلو افتادن برکسی که خدا در قرآن او را ستوده و پیامبر را مأمور به ابلاغ ولایت و اولویت او کرده،چنین اظهار کند.

انتخاب از روز نخست،با رأی خلیفه دربارۀ تقدیم مفضول بر فاضل شکل گرفت و بیعت با ابو بکر تنها با بیعت عمر و ابو عبیدۀ جرّاح صورت پذیرفت،شب نقشه کشیدند و صبح اجرا کردند و کسانی همچون اسید بن حضیر و بشر بن سعد را هم در آن انتخاب فرمایشی سهیم کردند و مردم را با زور و تهدید وادار به بیعت کردند.

وظایف دینی از همان روز اول میان سه نفر تقسیم شد:پیشوایی برای ابو بکر،قضاوت برای عمر و جمع غنایم برای ابو عبیده.آن روز کسی نبود که ابو بکر و عمر را از امیر المؤمنین برتر بداند یا بر زبان آورد.خود ابو بکر می گفت:من عهده دار ولایت شدم در حالی که بهترین شما نیستم و گاهی شیطان من سراغم می آید و از مردم می خواست کمکش کنند تا کج نرود.عمر می دانست که خلافت حقّ علی علیه السّلام است،ولی به بهانۀ جوان بودن او و خونهایی که وی ریخته،یا به خاطر شوخ طبعی حضرت،او را کنار زد،درحالی که خود در دوران خلافت بارها گفت:اگر علی نبود،عمر هلاک می شد،و هرگز خود را در فضایل،همتا و همپای علی علیه السّلام نمی دید.-از خلافت تا سلطنت،سقیفۀ بنی ساعده.

باطنیّه

عنوان فرقه هایی که با اعتقادات شیعی به نوعی تفسیر باطنی و درونی و رمزآلود از دین و احکام و معتقدات باور دارند و آیات قرآن را به نحو خاصّی تأویل می کنند.عمدتا