فرهنگ غدیر صفحه 135

این انتقاد و اعتراف بود که اقلیتی را از اکثریت جدا کرد و پیروان علی علیه السّلام را به همین نام «شیعۀ علی»به جامعه شناسانید و دستگاه خلافت نیز به مقتضای سیاست وقت مراقب بود که اقلیت نامبرده به این نام معروف نشوند و جامعه به دو دستۀ اقلیت و اکثریت منقسم نگردد،بلکه خلافت را اجماعی می شمردند و معترض را متخلف از بیعت و متخلف از جماعت مسلمانان می نامیدند و گاهی با تعبیرات زشت دیگر یاد می کردند.البته شیعه همان روزهای نخستین محکوم سیاست وقت شده،نتوانست با مجرد اعتراض کاری از پیش ببرد و علی علیه السّلام نیز به منظور رعایت مصلحت اسلام و مسلمین و نداشتن نیروی کافی دست به یک قیام خونین نزد،ولی جمعیت معترضین از جهت عقیده تسلیم اکثریت نشدند و جانشینی پیغمبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و مرجعیت علمی را حق طلق علی علیه السّلام می دانستند و مراجعۀ علمی و معنوی را تنها به آن حضرت روامی دیدند و به سوی او دعوت می کردند.

دو مسألۀ جانشینی و مرجعیت علمی:

شیعه طبق آنچه از تعالیم اسلامی به دست آورده بود معتقد بود که آنچه برای جامعه در درجۀ اول اهمیت است روشن شدن تعالیم اسلام و فرهنگ دینی است و در درجۀ تالی آن،جریان کامل آنها در میان جامعه می باشد.و به عبارت دیگر اولا افراد جامعه به جهان و انسان با چشم واقع بینی نگاه کرده وظایف انسانی خود را(بطوری که صلاح واقعی است) بدانند و به جا آورند،اگرچه مخالف دلخواهشان باشد.ثانیا یک حکومت دینی نظم واقعی اسلامی را در جامعه حفظ و اجرا نماید،بطوری که مردم کسی را جز خدا نپرستند و از آزادی کامل و عدالت فردی و اجتماعی برخوردار شوند.و این دو مقصود به دست کسی باید انجام یابد که عصمت و مصونیت خدایی داشته باشد،وگرنه ممکن است کسانی مصدر حکم یا مرجع علم قرار گیرند که در زمینۀ وظایف محوّله خود از انحراف فکر یا خیانت سالم نباشند و تدریجا ولایت عادلۀ آزادیبخش اسلامی به سلطنت استبدادی و ملک کسرایی و قیصری تبدیل شود و معارف پاک دینی مانند معارف ادیان دیگر دستخوش تحریف و تغییر دانشمندان بوالهوس و خودخواه گردد و تنها کسی که به تصدیق پیغمبر اکرم در اعمال و اقوال خود مصیب و روش او با کتاب خدا و سنت پیغمبر مطابقت کامل داشت همان علی علیه السّلام بود.و اگر چنانکه اکثریت می گفتند قریش با خلافت حقّۀ علی