فرهنگ غدیر صفحه 158

دوستانشان«تولّی»است و بیزاری و دشمنی با دشمنانشان تبرّی.تولّی و تبرّی از واجبات الهی و از فروع دین است.پیوند درونی جامعۀ دینی و از میان بردن فاصله های نادرست در میان معتقدان به یک مکتب،نیز تشکّل و تحزّب آنان با دوستان همفکر و هم جهت و مقابله با دشمنان،تولّی و تبرّی نام دارد و مؤمنان نسبت به هم،هم ولایت دارند،هم تولّی و هم خطّی و همراهی.نماد برجستۀ این فرهنگ،نسبت به اهل بیت است.دوستی با آنان فرض الهی است و رویگردانی از دشمنانشان،عامل تقرّب به خداوند است.به فرمودۀ امام رضا علیه السّلام:«کمال الدّین ولایتنا و البرائه من عدوّنا» (1)،کمال دین،ولایت ما و بیزاری از دشمنان ماست.پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله فرمود:«من أحبّ أن یحیی حیاتی و یموت مماتی و یدخل الجنّه الّتی وعدنی ربّی فلیتولّ علیّ بن أبی طالب و ذرّیته الطّاهرین أئمّه الهدی...» (2)هرکس دوست دارد به حیات و مرگ من زنده بماند و بمیرد و به بهشتی که پروردگارم وعده داده وارد شود،با علی بن ابی طالب علیه السّلام و نسل پاک او امامان هدایت، «تولّی»کند.در حدیث دیگری بر هردو محور تولّی و تبرّی تأکید شده و چنین آمده است:

«من أراد أن یحیی حیاتی و یموت میتتی و یدخل جنّه عدن الّتی غرسها اللّه ربّی بیده، فلیتولّ علیّ بن أبی طالب و لیتولّ ولیّه و لیعاد عدوّه...». (3)

از آموزه های مهمّ مکتب شیعه،تأکید بر این موالات و معادات و تولی و تبرّی است که نشان شیعۀ واقعی همین است،گاهی هم با تعبیر«سلم»و«حرب»بیان شده است و محور دوستی و دشمنی و جنگ و صلح با دیگران،صلح و حرب آنان با عترت است.در متون زیارتی که نوعی«اعلام مواضع»و«تبیین شعارها»ست،به تعبیر«سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم و ولیّ لمن والاکم و عدوّ لمن عاداکم»زیاد برمی خوریم (مثل زیارت عاشورا)،در زیارت جامعۀ کبیره نیز آمده است:«موال لکم و لأولیاءکم مبغض لأعداءکم و معاد لهم»،«برئت إلی اللّه عزّ و جلّ من أعداءکم و من الجبت و الطّاغوت و الشّیاطین و حزبهم،الظّالمین لکم،الجاحدین لحقّکم و المارقین من ولایتکم.»

1- 1) .اهل البیت فی الکتاب و السنّه،ص 378.
2- 2) .مناقب،ج 1 ص 291.
3- 3) .کافی،ج 1 ص 209.