فرهنگ غدیر صفحه 174

اَلْأُخْری فَقاتِلُوا الَّتِی تَبْغِی حَتّی تَفِیءَ إِلی أَمْرِ اللّهِ.. . (1).

این نوع جهاد با کسانی که به ظاهر مسلمانند،امّا با حکومت حق و امام معصوم درمی افتند،جهادی است دشوار و رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله به آن حضرت فرموده بود که من بر اساس تنزیل جنگیدم و تو بر اساس تأویل می جنگی (2).آنکه با علی بن ابی طالب بجنگد، کافر،یاغی،خارج از دین و مخالف پیامبر است و خونش هدر و جنگ با او واجب است.

این مضمون احادیث فراوانی است که از پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله نقل شده است (3)،از جمله این حدیث:«قوم یقاتلون علیّا و هو علی الحقّ و هم علی الباطل،یکون فی حقّ اللّه جهادهم...» (4)

به فرمودۀ امام باقر علیه السّلام:«القتال قتالان:قتال الفئه الکافره حتّی یسلموا،و قتال الفئه الباغیه حتّی یفیؤوا» (5)،دو گونه جنگ است،یکی جنگ با گروه کافر تا مسلمان شوند، دیگری جنگ با گروه بغی و تجاوزکار،تا از طغیان خویش برگردند و تسلیم شوند.

از نظر فقهی نیز با گروه اهل بغی،اگر تشکیلات و سازماندهی داشته باشد باید جنگید و فراریانشان را باید تعقیب کرد و بر مجروحانشان هم تاخت و اسیرانشان را هم باید گشت،مگر آنکه عقبه و سازماندهی و تشکیلاتی نداشته باشند که دوباره جمع شوند و دست به شورش بزنند. (6)

کاری که امیر المؤمنین در آن سه جنگ انجام داد،حجت برای دیگران است و تکلیف جهاد با اهل بغی را روشن می سازد. (7)نبرد آن حضرت با متجاوزان داخلی و شیوۀ عمل آن حضرت،هدفهای زیر را تعقیب می کرد:

1- 1) .حجرات،آیۀ 9.
2- 2) .به بحث«قتال بر تأویل»مراجعه کنید.
3- 3) .ر.ک:بحار الأنوار،ج 32 ص 319(باب حکم من حارب علیا امیر المؤمنین)،نیز بحث مبسوط فقهی آن از سوی علامه مجلسی،همان،ص 327 تا 342.
4- 4) .بحار الأنوار،ج 32 ص 305.
5- 5) .بحار الأنوار،ج 32 ص 305.
6- 6) .وسائل الشیعه،ج 11 باب 24 تا باب 27(ص 54 به بعد)احادیث مربوط به قتال اهل بغی.
7- 7) .در این زمینه ر.ک:«انقلاب تکاملی اسلام»جلال الدین فارسی،بحث مبسوط«جهاد داخلی بر ضدّ تجاوزکاران»ص 689 به بعد.