فرهنگ غدیر صفحه 193

حدیث خاتم-آیۀ ولایت

حدیث خلافت

دربارۀ هرکلمه و عنوانی هم تشکیک شود که بر امامت و جانشینی علی علیه السّلام دلالت نمی کند،تردیدی نیست که واژۀ خلافت و خلیفه،صریح در این مسأله است.پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله بارها از آغاز بعثت تا واپسین روزهای حیات خود،بر«خلیفه»بودن امیر المؤمنین برای پس از خویش،تصریح و تأکید کرده است،تا امت اسلام در آینده دچار تردید و گمراهی نشوند و این حاکی از آینده نگری حضرت رسول است.فرموده است:«یا علیّ!...

أنت خلیفتی إستخلفتک بأمر ربّی». (1)یا علی!تو جانشین منی،تو را به فرمان پروردگارم به خلافت برگزیدم.و فرمود:«یا علیّ!أنت الإمام و الخلیفه من بعدی». (2)در حدیثی دامنۀ این خلافت را گسترده بیان کرده و فرمود:«یا علیّ!أنت وصیّی و خلیفتی علی أهلی و امّتی،فی حیاتی و بعد موتی» (3)یا علی،تو وصیّ و جانشین من بر خاندانم و امّتم هستی، در حیات من و پس از مرگ من.-خلافت،حدیث یوم الدّار،خلیفۀ بلافصل،وصایت.

حدیث دار-حدیث یوم الدّار

حدیث دوازده جانشین

در احادیث مکرر،پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله جانشینان خود را دوازده نفر معرفی می کند که مقصود، امامان دوازده گانۀ شیعه اند:«لا یزال الدّین قائما حتّی تقوم السّاعه أو یکون علیکم إثنی عشر خلیفه کلّهم من قریش» (4)،«یکون بعدی اثنی عشر امیرا کلّهم من قریش» (5)این دین پابرجاست تا برپایی قیامت،تا آنکه دوازده خلیفه بر شما حکومت کنند که همه از قریش اند.پس از من دوازده امیر خواهد بود،همه از قریش.

عقاید شیعۀ اثنی عشری بر همین مبنا پدید آمده و شکل گرفته است.دوازده جانشین پیغمبر که مورد تأکید و تأیید آن حضرت است،تاریخ نشان می دهد که مصداق آن نه

1- 1) .من لا یحضره الفقیه،ج 4 ص 179.
2- 2) .بحار الأنوار،ج 26 ص 349.
3- 3) .موسوعه الامام علی بن ابی طالب،ج 2 ص 145 به نقل از خصال و امالی صدوق.
4- 4) .بحار الأنوار،ج 36 ص 239 ح 38.
5- 5) .همان،ص 234 ح 20.