فرهنگ غدیر صفحه 204

امیر مؤمنان به عنوان وزیر خود یاد می کرد.اینگونه احادیث،از جمله مستندات خلافت او پس از پیامبر خداست،یکی از نقلها به عنوان نمونه چنین است:«هذا علیّ أخی و وصیّی و وزیری و وارثی و خلیفتی إمامکم» (1)،این علی،برادرم وصیّ و جانشینم،وزیرم،وارثم و خلیفۀ من امام شماست.حضرت علی علیه السّلام نیز فرمود:پیامبر خدا مرا به عنوان برادر خویش پسندید و مرا به وزارت خویش مخصوص گردانید:«إنّ رسول اللّه رضینی لنفسه أخا و اختصّنی له وزیرا». (2)حدیثهای مکرّری هم با این مضمون است که پیامبر به خدا عرض کرد:پروردگارا،موسی از تو خواست شرح صدرش عطا کنی و کارش را آسان سازی و هارون را وزیر او قرار دهی،من نیز از تو می خواهم که علی علیه السّلام را وزیر من از خاندانم قرار دهی و او را مایۀ پشت گرمی من گردانی. (3)در حدیث یوم الدّار در اوایل بعثت هم وقتی پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله خویشاوندان خود را دعوت کرد و مسألۀ رسالت خویش را اعلام نمود،فرمود:

«من یؤاخینی و یؤازرنی و یکون ولیّی و وارثی و وصیّی بعدی...» (4)،که برادری و همراهی و پشتیبانی آن روز را سبب ولایت و وصایت دانست.-حدیث منزلت،حدیث خلافت.

حدیث وصایت-وصایت،وصیّ

حدیث ولایت

ولایت که به معنای«اولی به تصرّف»،سرپرستی،زعامت و پیشوایی است،در قرآن و حدیث برای حضرت علی علیه السّلام و امامان قرار داده شده است.عنوان«ولیّ»،«مولی»و «ولایت»بارها از زبان پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله دربارۀ امیر المؤمنین اطلاق شده و او را ولیّ مؤمنین و مولای مسلمین قرار داده است.آنچه در غدیر خم مطرح شده،یکی از آن موارد است.

قرآن کریم هم در آیۀ ولایت إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ.. .آن را بیان کرده و اطاعت اولی الأمر هم در آیۀ دیگری واجب شمرده شده است(-آیۀ ولایت).

در حدیث ولایت که با تعابیر مختلف بیان شده است،حضرت علی علیه السّلام به عنوان ولی

1- 1) .امالی صدوق،ص 564(مجلس 72).
2- 2) .ارشاد،ج 1 ص 276.
3- 3) .ر.ک:«موسوعه الامام علی بن ابی طالب»،ج 8 ص 104.
4- 4) .بحار الأنوار،ج 38 ص 252 ح 46،فضائل الخمسه من الصحاح السته،ج 1 ص 333.