فرهنگ غدیر صفحه 250

أمیر المؤمنین یعجبه أن یروی شعر ابی طالب و أن یدوّن و قال:تعلّموه و علّموه أولادکم،فإنّه کان علی دین اللّه و فیه علم کثیر». (1)علاوه برآن،شعرشناس و نقاد شعر هم بود و گاهی در مقام داوری و ارزیابی نسبت به شاعران نظر می داد. (2)مجموعۀ اشعار منتسب به آن حضرت در مجموعه ای به نام«دیوان الامام علیّ»منتشر شده است. (3)

مجموعه های متعددی با همین نام گردآوری شده است.

دیوان امام علی علیه السّلام،کتابی است که حاوی 1500 بیت دربارۀ موضوعات اخلاقی و اندرز آمیز است.کسان متعدّدی به گردآوری اشعار آن حضرت پرداخته اند.کتاب«انوار العقول فی اشعار وصیّ الرّسول»نیز که گردآوری بیهقی است،به«دیوان امام علی»شهرت دارد.

این دیوان به دفعات متعدّد و صورتهای مختلف و با تفاوتهایی در میزان اشعار چاپ شده است.یک مورد هم تدوین«قطب الدین محمّد کیدری»است که با تصحیح و ترجمه و مقدمۀ دکتر ابو القاسم امامی به انجام رسیده است.شیخ آقا بزرگ تهرانی از 17 نفر یاد می کند که دیوان اشعار حضرت علی علیه السّلام را گردآوری یا شرح کرده اند. (4)علامۀ مجلسی نیز از «دیوان امام علی»یاد کرده و انتساب این اشعار را به حضرت مشهور دانسته و افزوده است که بسیاری از این اشعار،در کتب دیگر هم آمده است. (5)البته برخی هم در صحّت انتساب اشعار این دیوان به آن حضرت،ابراز تردید کرده اند.

مرحوم علامۀ امینی در«الغدیر»،وقتی از سروده های شاعران دربارۀ حادثۀ غدیر و فضایل امیر المؤمنین بحث و یاد می کند،به عنوان تبرک از نام مقدّس علی بن ابی طالب علیه السّلام آغاز می کند که فصیح ترین عرب و داناترین مردم به مفاهیم کلام عرب است و اشعاری هم از او می آورد. (6)در کتاب«معجم اشعار المعصومین» (7)نیز که مجموعۀ اشعار

1- 1) .مستدرک وسائل الشیعه،ج 2 ص 625.اشعار ابو طالب تدوین شده و به نام«دیوان ابی طالب بن عبد المطلب»،با تحقیق شیخ محمّد حسن آل یاسین چاپ شده است،دار مکتبه الهلال.
2- 2) .نهج البلاغه،صبحی صالح،حکمت 455.
3- 3) .با شرح و توضیحات عمر فاروق الطباع.
4- 4) .الذریعه الی تصانیف الشیعه،ج 9 ص 101 از جمله شرحهای تازه چاپ،«شرح دیوان منسوب به امیر المؤمنین»از قاضی کمال الدین میبدی است،نشر میراث مکتوب.
5- 5) .بحار الأنوار،ج 1 ص 42.
6- 6) .الغدیر،ج 2 ص 25(چاپ دار الکتاب العربی).
7- 7) .کار مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی(دفتر تبلیغات اسلامی)چاپ اول 1378 قم،527 صفحه.