فرهنگ غدیر صفحه 311

قرن نهم می درخشد.در عصر صفویه که رونق تشیّع در ایران بود،شاعرانی همچون محتشم کاشانی،نظیری نیشابوری،مجذوب تبریزی،فضولی بغدادی،شیخ بهایی،صائب تبریزی،ثابت اللّه آبادی،ظفر خان احسن تربتی،شاه طاهر دکنی در سروده هایی ولایی پیشگام بودند.از صفویه به بعد نیز،نام شاعرانی شیعی مانند هاتف اصفهانی،سحاب اصفهانی،مجمر زواره ای،صبای کاشانی،نشاط اصفهانی،قائم مقام فراهانی،وصال شیرازی،قاآنی شیرازی و یغمای جندقی مطرح است. (1)از آن پس تا دورۀ معاصر،شاعران شیعی که در قلمرو ادبیات ولایی و آیینی شعر سروده اند بسیار و بی شمارند.

-شعر شیعی،شعر غدیر،شعرای غدیر.

شامیان

مردم شام.شام نام منطقه ای بود در غرب عراق که شامل سوریه،لبنان،اردن و فلسطین می شد.معاویه از زمان خلافت عمر استاندار آن منطقه بود و پس از به خلافت رسیدن امیر المؤمنین علیه السّلام نیز در آنجا ماند و زیر بار حکومت آن حضرت نرفت و بر ضدّ آن حضرت و حکومت مشروعش،جنگهای صفین و فتنه های بسیاری برانگیخت.مردم شام تحت تأثیر تبلیغات و القاءات معاویه،و به دلیل دور بودن از مرکزیّت اصلی اسلام،در موضع خصومت با علی و آل علی علیه السّلام و اهل بیت قرار داشتند.بین مردم شام و عراق نیز از دیرباز خصومت بود و معاویه از این مسأله در تحریک مردم آن دیار علیه امام سود می جست.البته از شیعیان علی علیه السّلام هم در آن منطقه بودند و گاهی میان آنان و طرفداران معاویه،مجادلات و مباحثات درمی گرفت.در جنگ 18 ماهۀ صفین،معاویه بطور عمده شامیان را به نبرد با سپاه امام علی علیه السّلام می فرستاد.در نهج البلاغه،حضرت علی علیه السّلام شامیان را با این خصلتها و اوصاف یاد کرده است:ستمگر،کوردل،سرگردان،روی گردان از حق و قرآن(خطبه 125)،هماهنگ در راه باطل و اطاعت از پیشوای باطل(خطبه 25)،جفاکاران طغیانگر،بردگانی فرومایه،گردآمدگانی از همه سوی و بی بهره از افتخارات مهاجران و انصار(خطبه 238)نادانان و نافرمانان در برابر خدا(خطبه 180)،آمیزندگان حق به باطل، ناشنوایان و کورباطنان،فرمانبرداران مخلوق در راه معصیت خالق،دین به دنیافروشان