فرهنگ غدیر صفحه 317

شرطه الخمیس نامیده شدید؟گفت:ما شهادت را برای آن حضرت تضمین کردیم،او هم فتح را برای ما. (1)امام صادق علیه السّلام آن یاران جان برکف و فدایی را شش هزار نفر دانسته است:«کانوا شرطه الخمیس ستّه آلاف رجل أنصاره». (2)بشر بن عمر همدانی می گوید:

امیر مؤمنان علیه السّلام بر ما گذر کرد و به ما فرمود:در این گروه بمانید،به خدا قسم پس از اینان، گروهی پیمان بسته بر دوزخ به حکومت خواهند رسید.نیز آن حضرت در روز نبرد جمل به عبد اللّه بن یحیی حضرمی فرمود:بشارت باد تو را ای پسر یحیی!همانا تو و پدرت به راستی از شرطه الخمیس هستید،پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله نام تو و پدرت را در ضمن شرطه الخمیس به من خبر داده است،به خدا قسم،خداوند بر زبان پیامبرش این نام را بر شما نهاده است. (3)

از برجسته ترین چهره های این گروه،اصبغ بن نباته بود که در جنگها از جمله در جنگ صفین در رکاب علی علیه السّلام بود و از طبع شعر برخوردار بود و در نبرد صفین،حضرت امیر او را به فرماندهی گروه ویژۀ شرطه الخمیس نصب کرده بود،وی از ذخیره های علی علیه السّلام بود و با آن حضرت پیمان بر مرگ و شهادت بسته بود:«...کان من ذخائر علیّ،ممّن قد بایعه علی الموت» (4).ابن اثیر گوید:شرطه الخمیس،نخستین کسانی بودند که به جنگ رو می کردند و پیمان و شرط می نهادند که از جنگ بازنگردند،جز با پیروزی و غلبه. (5)و به تعبیر علامۀ مجلسی:«أوّل طائفه من الجیش تشهد الوقعه،أوّل کتیبه تشهد الحرب و تتهیّأ للموت»، (6)اولین گروه و گردان از لشکر که در میدان نبرد حضور می یابد و آمادۀ مرگ است.

این یاران ویژه و گردان ضربت که فداییان حضرت علی علیه السّلام و نیروهای زبدۀ او بودند،از موقعیّت ویژه ای برخوردار بودند و از سوی آن حضرت به مأموریتهای ویژه فرستاده می شدند و در جنگها نقش خطشکنی و محافظت از لشکر را برعهده داشتند و در اعزام نیروها در پیشاپیش لشکر حرکت می کردند و آمادگی کامل برای برخورد با دشمن داشتند.

1- 1) .تنقیح المقال،مامقانی،ج 1 ص 196،اعیان الشیعه،ج 3 ص 465.
2- 2) .همان،اختصاص،ص 2.
3- 3) .اختصاص،ص 2،بحار الأنوار،ج 42 ص 150.
4- 4) .اعیان الشیعه،ج 3 ص 465.
5- 5) .نهایه،ابن اثیر،ج 2 ص 460.
6- 6) .بحار الأنوار،ج 42 ص 151 به نقل از نهایه و قاموس.