فرهنگ غدیر صفحه 325

حاجات،در دنیا یا آخرت.اصل شفاعت در قرآن بارها مطرح شده و آن را منوط به اذن الهی دانسته است و هرکه را خداوند اذن دهد یا بپسندد،می تواند دربارۀ دیگران شفاعت کند(ر.ک:انبیاء آیۀ 28،یونس آیۀ 3،سبأ آیۀ 23،بقره آیۀ 255 و...)در بعضی آیات هم این مطرح شده که برای منکران قیامت و بت پرستان و...شفاعتی پذیرفته نمی شود.مفسران و روایات نیز«مقام محمود»را که خداوند به پیامبرش وعده داده است عَسی أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً (1)به مقام شفاعت تفسیر کرده اند.

اصل شفاعت امری مسلّم و قرآنی است و احادیث بسیاری از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و امامان نیز دربارۀ آن نقل شده است.پیروان ابن تیمیّه و وهابیان در این مسأله نیز دچار کجروی شده و اعتقاد به شفاعت را با توحید ناسازگار می دانند و شیعه را که به این مقام برای اولیای الهی عقیده دارند و آنان را وسیله و شفیع در آستان خدا قرار می دهند،به شرک نسبت می دهند و درخواست شفاعت از شافعان را شرک می دانند.درصورتی که اگر قرآن می گوید:جز خدای یگانه کسی را نخوانید،یا از مشرکان انتقاد می کند که بتها را شفیع درگاه خدا می دانند،با شفاعتی که خود قرآن مطرح می کند جداست.

در شفاعت،حق کسی تضییع نمی شود،شفیعان مقرّبان درگاه الهی اند،با اذن او شفاعت می کنند،دایرۀ شفاعتشان محدود است،خودشان صالح و مأذون در شفاعتند، دربارۀ آنان که شفاعت در حقشان پذیرفته نیست شفاعت نمی کنند.اعتقاد به شفاعت زمینه ساز اصلاح و امید به بخشایش است،نه مشوّق گناه.اعطای مقام و حق شفاعت از سوی خدا به بندگان شایسته،مقام آنان را نشان می دهد و پذیرش شفاعتشان تکریم ایشان است.درواقع،در شفاعت هم دعا و خواستن از آستان پروردگار انجام می گیرد،چون بندۀ گنهکار به خاطر معصیت،خود را لایق درخواست مستقیم نمی بیند،واسطه هایی را که نزد خداوند آبرو و تقرّب دارند شفیع قرار می دهد،تا خداوند به حرمت آنان حاجتش را برآورد و از گناهش درگذرد.

بحث شفاعت با بحث توسّل هم ریشه است و هیچ کدام با توحید در عبادت ناسازگار نیست.پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله فرمود:«شفاعتی یوم القیامه حقّ فمن لم یؤمن بها لم یکن من