فرهنگ غدیر صفحه 335

کردند و قبور خلفای بنی امیه را شکافته هرچه یافتند آتش زدند،ولی دیری نگذشت که شیوۀ ظالمانۀ بنی امیه را پیش گرفتند و در بیدادگری و بی بندوباری هیچگونه فروگذاری نکردند...هارون خلیفۀ عباسی که در زمان وی امپراتوری اسلامی به اوج قدرت و وسعت خود رسیده بود و گاهی خلیفه به خورشید نگاه می کرد و آن را مخاطب ساخته می گفت:به هرکجا می خواهی بتاب که بجایی که از ملک من بیرون است نخواهی تافت.از طرفی لشکریان وی در خاور و باختر جهان پیش می رفتند ولی از طرفی در جسر بغداد که در چند قدمی قصر خلیفه بود بی اطلاع و اجازۀ خلیفه،مأمور گذاشته از عابرین حق عبور می گرفتند،حتی روزی خود خلیفه که می خواست از جسر عبور کند جلوش را گرفته حق العبور مطالبه کردند...

ثروت سرسام آوری که همه ساله از اقطار کشورهای اسلامی به عنوان بیت المال مسلمین به دار الخلافه سرازیر می شد به مصرف هوسرانی و حق کشی خلیفه وقت می رسید.شمارۀ کنیزان پریوش و دختران و پسران زیبا در دربار خلفای عباسی به هزاران می رسید.وضع شیعه از انقراض دولت اموی و روی کار آمدن بنی عباس کوچکترین تغییری پیدا نکرد،جز اینکه دشمنان بیدادگر وی تغییر اسم دادند.

شیعه در قرن سوم هجری

با شروع قرن سوم،شیعه نفس تازه ای کشید و سبب آن اولا این بود که کتب فلسفی و علمی بسیاری از زبان یونانی و سریانی و غیر آنها به زبان عربی ترجمه شد و مردم به تعلیم علوم عقلی و استدلالی هجوم آوردند،علاوه برآن مأمون خلیفۀ عباسی(195- 218)معتزلی مذهب به استدلال عقلی در مذهب علاقه مند بود و در نتیجه به تکلم استدلالی در ادیان و مذاهب رواج تام و آزادی کامل داده بود و علما و متکلمین شیعه از این آزادی استفاده کرده در فعالیت علمی و در تبلیغ مذهب اهل بیت فروگذاری نمی کردند.

و ثانیا مأمون عباسی به اقتضای سیاست خود به امام هشتم شیعۀ امامیه ولایت عهد داده بود و در اثر آن علویین و دوستان اهل بیت تا اندازه ای از تعرض اولیای دولت مصون بوده و کم وبیش از آزادی بهره مند بودند،ولی باز دیری نگذشت که دم برّنده شمشیر به سوی شیعه برگشت و شیوۀ فراموش شده گذشتگان به سراغشان آمد،خاصه در زمان متوکل