فرهنگ غدیر صفحه 346

به پیمودن آن فراخوانده است. (1)همچنین در آیاتی«سبیل اللّه»و«سبیلی»آمده است.

مفهوم اینها یعنی دین خدا،آیین حق،اسلام،خداشناسی،توحید.ولی در روایات متعددی، سبیل خدا و صراط مستقیم،پیامبر و امامت أئمّه و امامان اهل بیت معرفی شده و بخصوص منظور از آن،امیر مؤمنان دانسته شده است.امام صادق علیه السّلام در ذیل آیۀ «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِیمَ» می فرماید:«هو أمیر المؤمنین علیه السّلام و معرفته». (2)و امام سجاد علیه السّلام می فرماید:«نحن أبواب اللّه و نحن الصّراط المستقیم» (3)و امام باقر علیه السّلام فرمود:«علیّ بن ابی طالب و الأئمّه من ولد فاطمه». (4)از میان راههای گوناگون عملی و تفکرات رنگارنگ فلسفی و کلامی،صراط مستقیم علی علیه السّلام حق است و راست و بی انحراف و نجات بخش.در دعای ندبه نیز از امام زمان علیه السّلام به عنوان فرزند نبأ عظیم و صراط مستقیم یاد شده است (یابن النّبأ العظیم،یابن الصّراط المستقیم).راه علی و أئمه،راه درست و حق است و پیروان را به رضای خدا و به بهشت می رساند.راههای دیگر همه بیراهه است.

ما دلسپردگان پی قرآن و عترتیم هر راه و دعوت دگری جز فریب نیست

صراط مستقیم،از افراط و تفریط هم دور است و بر محور«حق»است و چون از طریق حق عبور می کند،به خاطر خطرها،لغزشها و سقوطها دشوار است و باریک و پرگزند و نیاز به نور معرفت دارد،تا انسان را از روی جهنّم شهوات و شبهات و تمایلات نفسانی بگذراند.در کلام امام سجاد علیه السّلام است:صراط در دنیا آن است که از غلوّ و از تقصیر دور باشد،یعنی بدون افراط و تفریط.در آخرت نیز،صراط راه مؤمنان به سوی بهشت است.

امام صادق علیه السّلام نیز فرموده است:صراط،طریقی است به سوی شناخت خدا،و دو صراط است:یکی در دنیا،دیگری در آخرت.صراط دنیا همان«امام»است که اطاعتش واجب است و هرکس او را شناخته،از وی پیروی کند،از صراطی که پل جهنّم در آخرت است، خواهد گذشت و کسی که در دنیا امام مفترض الطّاعه را نشناسد،در آخرت قدمش می لغزد

1- 1) .از جمله:آل عمران 101،نساء 67 و 68،انعام 87 و 153،حج 54،ابراهیم 2،مؤمنون 73.
2- 2) .بحار الأنوار،ج 24 ص 12.
3- 3) .همان.
4- 4) .همان،ص 16.روایات این موضوع را در«بحار الأنوار»،ج 24 ص 9 به بعد(انّهم علیهم السّلام السبیل و الصراط و شیعتهم المستقیمون علیها)و«معانی الأخبار»،ص 32 مطالعه کنید.