فرهنگ غدیر صفحه 349

إِنَّ اللّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً (1)خداوند و فرشتگان بر پیامبر صلوات و درود می فرستند،ای آنان که ایمان آورده اید،بر او صلوات و سلام بفرستید،درودی فراوان.در نماز هم واجب است در تشهّد،بر آن حضرت و خاندانش صلوات بفرستند.از پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله روایت است که:«من صلّی صلاه لم یصلّ فیها علیّ و لا علی أهل بیتی لم تقبل منه» (2)،هرکس نمازی بخواند که در آن بر من و خاندانم صلوات نفرستد از او پذیرفته نمی شود.شافعی نیز با اشاره به همین نکته در فضیلت اهل بیت،وجوب مودّت اهل بیت و صلوات در نماز و مردودی نماز بی صلوات را یاد کرده و چنین سروده است:

یا اهل بیت رسول اللّه،حبّکم فرض من اللّه فی القرآن انزله

کفاکم من عظیم القدر،أنّکم من لم یصلّ علیکم لا صلاه له (3)

این یادکرد،هم حق شناسی و تکریم است،هم الهام و تأسّی.به قول استاد محمّد رضا حکیمی:«ذکر آل محمّد درهرحال،مایۀ ثبات ایمان و روشنی دل و سرافرازی امّت و حریّت فکر و وسیلۀ قرب به خداوند است.از این گذشته،آل محمّد تنها از آن شیعه نیستند، از آن همۀ مسلمانانند،فرزندان و اوصیای پیامبر مسلمانانند و وارثان علوم و معارف پیامبر، و ذکر مناقب و حقوق آنان برای هرمسلمانی اهمیت دارد.» (4)آنچه مطرح است و گاهی میان شیعه و اهل سنّت موجب بحث،این است که آیا در کنار نام پیامبر،آل و اهل بیت و صحابه را هم باید آورد یا نه؟خود پیامبر چگونه صلوات می فرستاده؟صیغۀ خاصّی دارد یا هرکس هرگونه که مایل بود؟تا آنجا که یاد نکردن از آل گاهی گواه سنّی بودن گوینده یا نویسنده به شمار می آید.

شیعه،صلوات بدون«آل محمّد»را ناقص و ابتر می شمارد و این به استناد احادیث نبوی در کتب شیعه و اهل سنت است،که فرمود:بر من درود ابتر و ناقص نفرستید، پرسیدند:صلوات ابتر چیست؟فرمود:نگویید:«اللّهمّ صلّ علی محمّد»،بلکه بگویید:

1- 1) .احزاب،آیه 56.
2- 2) .اهل البیت فی الکتاب و السنّه،ص 388 به نقل از سنن دارقطنی و احقاق الحق و مستدرک الوسائل.
3- 3) .همان،به نقل از الصواعق المحرقه ص 148.
4- 4) .حماسۀ غدیر،ص 161،نیز کتاب«نان و کتاب»از ایشان،ص 135،مقالۀ«صلوات و الفاظ آن در اسلام».