فرهنگ غدیر صفحه 350

«أللّهمّ صلّ علی محمّد و آل محمّد». (1)فخر رازی هم همین صورت را برای صلوات ذکر می کند که از پیامبر خدا روایت شده است. (2)خود پیامبر نیز در نماز و غیر نماز،صلوات بر خود و آل محمّد را به صورت یادشده می فرمود. (3)

یادکرد«آل محمّد»در صلوات و دعا و ذکرها و خطبه ها و صلوات بر خاندان پیامبر،به تدریج جنبۀ سیاسی هم یافت و در مقابل خط امویان که سیاست حذف این خاندان را حتی در ذکر و یادکردن پیش گرفته بودند،خطّ اهل بیت،بر تأکید مکرّر و مداوم بر «آل محمّد»بود.شاید اصرار امام سجاد علیه السّلام بر آوردن آن همه«أللّهمّ صلّ علی محمّد و آل محمّد»در اوّل هرفقره از دعاهای بسیاری در صحیفۀ سجّادیه، (4)در راستای همین خطّ و احیای نام و یاد این خاندان بوده است.امام صادق علیه السّلام می فرماید:پدرم امام باقر علیه السّلام شنید مردی را که به کعبه چسبیده و می گفت:«أللّهمّ صلّ علی محمّد»،فرمود:ای بندۀ خدا،آن را ناقص مگو و در حق ما ظلم نکن،بگو:«أللّهمّ صلّ علی محمّد و أهل بیته». (5)

در مقابل،اصرار اهل سنّت بر افزودن صحابه بر نام پیامبر در صلوات(و علی آله و صحبه اجمعین)نیز جنبۀ سیاسی دارد و به قصد تطهیر همۀ صحابه در همۀ عملکردشان و استحقاق صلوات و درود نسبت به آنان است.-اهل بیت،عدالت صحابه،حقوق اهل بیت.

صیغۀ برادری

روز هیجدهم ذی حجّه،روز غدیر خم و از بزرگترین اعیاد اسلامی است.به پاس گرامیداشت این روز مبارک،میان مردم رسم است که با هم عقد اخوّت می بندند و با خواندن«صیغۀ اخوّت»یا«صیغۀ برادری»متعهّد می شوند که مثل دو برادر،حقوق برادری را دربارۀ هم مراعات کنند و در آخرت نیز از همدیگر شفاعت کنند.این رسم میان مردان شیعه،بیشتر رایج است.به نقل محدث قمی از مستدرک الوسائل،شیوۀ آن چنین است که

1- 1) .شیعه شناسی،ص 268 به نقل از الصواعق المحرقه،ص 225،«فضائل الخمسه من الصحاح السته»ج 1 ص 09 و 223.
2- 2) .تفسیر کبیر،فخر رازی،ج 25 ص 227.
3- 3) .شیعه شناسی،ص 265.
4- 4) .به عنوان نمونه،دعای 20 صحیفۀ سجّادیه(مکارم الاخلاق)و دعاهای دیگر را بنگرید.
5- 5) .کافی،ج 2 ص 295 برای روایات صلوات،ر.ک:«وسائل الشیعه»،ج 4 ص 1213،«بحار الأنوار»،ج 82 ص 277،«احقاق الحق»،ج 9 ص 524 تا 620.