فرهنگ غدیر صفحه 361

شد:«ما زال الزّبیر رجلا منّا أهل البیت حتّی نشأ إبنه المشؤوم عبد اللّه» (1)و این نشان دهندۀ تأثیر منفی پسر بر پدر است.در جنگ جمل،زبیر تصمیم گرفت از جنگ کناره گیری کند،امّا پسرش با شیوه های مختلف او را به جنگ واداشت.در همین جنگ،عبد اللّه بن زبیر زمام ناقۀ عایشه را در دست داشت و از او دفاع می کرد.وی در سال 73 هجری در زمان عبد الملک مروان و حملۀ حجّاج به مکّه،به دار آویخته شد. (2)-زبیر،جنگ جمل.

عبد اللّه بن سبا

از تهمتهای مخالفان به شیعه آن است که تشیّع را مولود افکار«ابن سبا»ی یهودی می دانند که مسلمان شد و دارای افکار خاصّی بود و پیروانی پیدا کرد و شیعه پدیدۀ افکار اوست.متأسفانه کسانی از معاصرین نیز مانند رشید رضا،احمد امین،فرید وجدی،دکتر حسن ابراهیم و...چنین حرفها را پذیرفته و نقل کرده اند.

محققان ثابت کرده اند که«عبد اللّه بن سبا»یک شخصیت موهوم و خیالی است و دشمنان شیعه آن را ساخته و پرداخته اند.علامه مرتضی عسکری با دلایل متعدد،موهوم بودن شخصیت او را اثبات کرده است. (3)قبل از او نیز کسانی در وجود او تشکیک کرده اند، مثل طه حسین در«الفتنه الکبری»و«علیّ و بنوه»علی الوردی در«وعّاظ السلاطین»، کاشف الغطاء در«اصل الشیعه و اصولها».مرحوم کاشف الغطا می نویسد:«اصولا هیچ بعید نیست بگوییم عبد اللّه بن سبا و مجنون بنی عامر و ابی هلال و امثال اینها مردمان موهوم و افسانه های خرافی هستند که قصّه گوها و داستان سراها اسامی آنها را جعل کرده اند.» (4)نقلهای متناقض تاریخی دربارۀ او آن قدر زیاد است که موهوم بودن شخصیت او را تقویت می کند. (5)-تشیّع،نقد کتابهای ضد شیعه.

1- 1) .نهج البلاغه،حکمت 453(صبحی صالح).
2- 2) .مروج الذّهب،ج 3 ص 122.
3- 3) .در کتاب«عبد اللّه بن سبا»دو جلد،به فارسی نیز ترجمه شده است.
4- 4) .اصل الشیعه و اصولها،ص 57.
5- 5) .دربارۀ این موضوع،از جمله ر.ک:«موسوعه الامام علی بن ابی طالب»،ج 3 ص 291،«الغدیر»،ج 9 ص 218،«عبد اللّه بن سبا»ابراهیم بیضون،«عبد اللّه بن سبا»مرتضی عسکری،«شیعه شناسی و پاسخ به شبهات»ج 1 ص 97،«شیعه و تهمتهای ناروا»محمّد رضا عطایی،«عبد اللّه بن سبا و اثره فی احداث الفتنه فی صدر الاسلام»سلیمان عوده،«لماذا انا شیعی؟»،ص 59،مجلۀ«حوزه»،شماره 82 مقالۀ تهاجم نو با شبهۀ کهنه.