فرهنگ غدیر صفحه 384

است که در میدان جنگ چه با چهرۀ پیروزمند بیرون آید چه با شکست روبه رو شود،و همچنین در میدان سیاست و هرمیدان دیگری که برای تکاپوی زندگی تصوّر شود یکسان است. (1)

سلیمان کتّانی(نویسنده و ادیب مسیحی لبنانی):

فضیلتها در کرانۀ شخصیت تو دوش به دوش هم صف کشیده اند و رابطۀ آنها با همدیگر چنان است که گویی قافله ها در طول خط منظّمی ردیف شده و آرام آرام،سینۀ جاده ها را می شکافند و به سیر خود ادامه می دهند،منظم و حساب شده،با وضعی موزون و هماهنگ،پس باید تو را بخشایشگری نامید که از بالای قلّه های زهد و پارسایی همچنان می جوشی و می خروشی،تا جویبارهای سخاوت و جود از اطرافت به هرسو ریزش کند. (2)

در گفتار اهل سنت:

حسن بن یسار بصری(از علمای مشهور قرن اوّل):

علی تیری به هدف خورده از کمان الهی به سوی دشمنانش بود.او ربّانی این امّت بود و از میان امّت،صاحب فضل و سابقه و خویشاوندی با پیامبر بود.از دستور خدا غافل نمی شد و در دین خدا،مورد ایراد و سرزنش نبود.از مال خدا سرقت نکرد و حقّ قرآن را ادا کرد و از جانب آن به بهشتی دل انگیز دست یافت. (3)

ابن ابی الحدید(شارح معتزلی مذهب نهج البلاغه):

امتیازات انسانی علی علیه السّلام از لحاظ عظمت و جلال و شهرت در آن حدّ اعلاست که شرح کردن آن و بحث و تفصیل دادن آنها ناروا و بیهوده است.من چه بگویم دربارۀ مردی که دشمنانش نتوانستند عظمتها و فضایل او را منکر شوند و همۀ آنان به برتری شخصیت او اعتراف کردند،من چه بگویم دربارۀ مردی که همۀ فضیلتها به او منتهی می شود و هر مکتب و هرگروهی خود را به او منسوب می سازد.آری اوست رئیس همۀ فضیلتها. (4)

1- 1) .همان،ج 1 ص 23 و 24.
2- 2) .امام علی پیشوا و پشتیبان،ص 436.
3- 3) .شرح نهج البلاغه،ابن ابی الحدید،مقدمه،ص 5،دانشنامۀ امیر المؤمنین،ج 8 ص 421.
4- 4) .همان،ص 16 و 17(همۀ مقدمۀ وی خواندنی و شگفت است).