فرهنگ غدیر صفحه 387

پرسشگر و گوش شنوا،وفادار به پیمان،کورکنندۀ چشم فتنه ها و سرافراز همۀ آزمونها، دفع کنندۀ ناکثین،خوارسازندۀ قاسطین و کوبندۀ مارقین،استوار در راه دین خدا و شیفتۀ ذات آفریدگار. (1)

احمد بن حنبل(پیشوای مذهب حنفی،متوفای 241 ق):

برای هیچ کدام از اصحاب پیغمبر خدا،فضایلی که برای علی بن ابی طالب نقل شده، نقل نشده است.علی همواره با حق بود و حق با او بود هرجا که بود. (2)

سخن بزرگان علم و ادب و حکمت و سیاست دربارۀ آن حضرت بسیار است.آنچه یاد شد نمونه ای از آن بسیار بود. (3)

علی علیه السّلام از زبان علی علیه السّلام

یکی از راههای شناخت زندگی و شخصیت هرکس،مطالبی است که خود او بیان کرده است.در مورد امیر المؤمنین علیه السّلام احادیث فراوانی وجود دارد که آن حضرت،هم از فضایل و مناقب خویش سخن گفته است،هم خاطراتی از گذشته و نکاتی از زندگی خویش و ترسیمی از تفکّر و حالات و احساسات خود ارائه نموده است.این است که علی علیه السّلام را از زبان خودش بهتر و بی پرده تر و بی واسطه تر می توان شناخت.نهج البلاغه هم گوشه هایی از آن را بیان می کند.گرچه خودستایی ناپسند است،امّا اینکه حضرت علی علیه السّلام از فضایل خویش می گوید،نه به عنوان مدح و ستایش از خویش،بلکه هم یادکردی از نعمتهای خداست،هم بیان حقایق تاریخی برای روشنگری افکار مردم است،هم دفاع از حقانیت مظلومی است که دشمنان از روی حسد،فضایل او را کتمان می کردند،هم دفاع از حقّ مردم است که می بایست با چنین شخصیتی آشنا باشند و مهر او را در دل بپرورند،هم دفاع از خویش است در برابر تهمتها و تهاجمهای مخالفان که شخصیت والای او را تخریب می کردند.آنچه هم که خود حضرت دربارۀ خویش فرموده،قطره ای از دریا و در

1- 1) .حلیه الاولیاء،ج 1 ص 61.
2- 2) .دانشنامۀ امیر المؤمنین،ج 8 ص 414.
3- 3) .در این زمینه از جمله ر.ک:«امام علی و دیگران»از گودرز نجفی که جملاتی از مشاهیر اسلام و مسیحیّت را گردآوری کرده است و«المقتطفات»ابن رویش،ص 440 که سخن 33 نفر از بزرگان علم را دربارۀ آن حضرت و اهل بیت آورده است.