فرهنگ غدیر صفحه 401

حق و با قرآن یکجا بیان شده است:«علیّ مع الحقّ و القرآن،و الحقّ و القرآن مع علیّ، و لن یتفرّقا حتّی یردا علیّ الحوض». (1)

آنچه در فرهنگ عامیانه و زبان مردم رایج است(حق با علی است)با تکیه بر همین پشتوانه های حدیثی است.-قرآن ناطق،میزان حق.

علی علیه السّلام و خلفا

پس از رحلت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله،علی رغم توصیه های او و تعیین علی بن ابی طالب به امامت و خلافت،جریان سقیفۀ پیش آمد و آن حضرت را کنار زده،قدرت را به دست گرفتند.این توطئه،از پیش طرّاحی شده بود.حضرت علی علیه السّلام هم از پیامبر خدا شنیده بود که به آن حضرت ظلم خواهند کرد و حق او را غصب خواهند نمود.

امیر المؤمنین علیه السّلام،برای حفظ امّت از گمراهی و از دین به در شدن و برای جلوگیری از کشمکشهای داخلی و نابودی اسلام و ریخته شدن خون مسلمانان،با رعایت مصلحت کلّی اسلام و مسلمین با غاصبان ستیز و نزاع نکرد.اگر با ابو بکر هم بیعت کرد،اجباری بود.

موضع آن حضرت،از یک سو،تبیین حق و روشنگری افکار نسبت به وصایای پیامبر و مسألۀ مهمّ امامت و استناد مکرّر به حادثۀ غدیر خم برای اثبات حقانیّت خود بود،از سوی دیگر خیرخواهی و دلسوزی و راهنمایی خلفای سه گانه در مشکلاتی که از حلّ آن عاجز بودند،و از دیگر سو جلوگیری از خونریزی و جنگ داخلی در شرایطی که آغاز اسلام بود و بسیاری تازه از جاهلیت رسته و به اسلام گرویده بودند.هرگاه هم مقتضی بود،از انتقاد نسبت به عملکردهای خلاف و انحرافها و بدعتها فروگذار نمی کرد،بخصوص در دورۀ عثمان که تخلّف او و کارگزارانش از سنّت نبوی و احکام قرآن،بیشتر بود.گاهی هم اعتراض ها و مواضع وی بر دستگاه خلافت سنگین بود و در دوران عثمان برخوردهای نامناسبی با آن حضرت شد و از انتقادهای امام به پیدایش طبقۀ اشراف و حیف و میل بیت المال،ناراحت بودند.

امام علی علیه السّلام در شورای شش نفره برای تعیین خلیفه پس از عمر هم حضور داشت،