فرهنگ غدیر صفحه 407

سال حکومت کرد و در سال 23 هجری با خنجر ابو لؤلؤ مجروح شد و درگذشت.وی از نخستین کسانی بود که در روز غدیر خم با علی علیه السّلام بر مسألۀ ولایت،بیعت کرد و به وی تهنیت گفت،امّا پس از پیامبر بیعت شکست و خلافت را از اهل بیت پیامبر دور ساخت.او بود که نگذاشت پیامبر در آخرین روزهای زندگی،سندی مکتوب دربارۀ خلافت علی علیه السّلام برجای بگذارد و شعار«حسبنا کتاب اللّه»سرداد.تلاش وی برای بیعت مردم با ابو بکر، زمینه سازی برای خلافت خود بود.وقتی در ماجرای وادارکردن امیر المؤمنین علیه السّلام به بیعت اجباری با خلافت ابو بکر،عمر بن خطاب آن حضرت را تهدید کرد که:تو را رها نمی کنیم تا بیعت کنی،چه بخواهی چه نخواهی،حضرت با اشاره به همین نکته فرمود:«احلب حلبا لک شطره،اشدد له الیوم لیردّ علیک غدا» (1)بدوش دوشیدنی که بخشی از آن سهم توست و امروز برای آن به سختی بکوش و آن را محکم کن،تا فردا به خودت بازگردد.

هنگام مرگ نیز شورای شش نفره ای برای انتخاب خلیفۀ بعدی تعیین کرد که نتیجۀ آن قدرت یافتن عثمان و کنار گذاشتن علی بن ابی طالب علیه السّلام بود. (2)

-بیعت اجباری،سقیفۀ بنی ساعده،لولا علیّ لهلک عمر،حسبنا کتاب اللّه،پنج شنبۀ شوم.

عمروعاص

از دشمنان سرسخت و حیله گر اهل بیت و امیر المؤمنین علیه السّلام که مادرش«نابغه»از زنان بدنام جاهلیّت بود.وی پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله و مسلمانان را بسیار آزرد.از تعقیب کنندگان مهاجران حبشه بود.تا سال 8 هجری در صف مشرکان بود.در زمان خلفای پیش از امیر مؤمنان، موقعیت و حکومت داشت،به معاویه پیوست و در جنگ صفین،فرمانده سپاه و مشاور معاویه در جنگ با علی علیه السّلام بود.

دشمنیهای او با خاندان رسالت و مکر و خدعۀ او بیش از آن است که به شمار آید.در نهج البلاغه،سخنان متعدّدی از امیر مؤمنان دربارۀ او و سیاست مکّارانه و نفاق و پلیدی او نقل شده است،از جمله خطبۀ 84(عجبا لابن النّابغه...)و نامۀ 39.وی در ایجاد جوّ