فرهنگ غدیر صفحه 41

احتجاجها و مناظرات تجلّی می کند و از آنجا که تشیّع،پیروی امامان معصوم است و اسوه قرار دادن اهل بیت پیامبر و سرلوحۀ عمل خویش،بخشی از ادبیات شیعی نیز به ذکر مناقب و فضایل خاندان عصمت می پردازد.و از آنجا که پس از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله به اهل بیت ستمهای بسیار شده و صحنه های خونین مظلومیت آنان انکارناپذیر است،یکی از محورهای این ادبیات نیز مرثیه ها و سوگ سروده ها و افشای جنایات امویان و عباسیان و بیان وقایع عاشورا و شهادتهای معصومین است.

تهمت ها و افتراهایی که علیه شیعه همیشه وجود داشته،شاعران را به پاسخگویی واداشته است.پس بخشی از ادبیات شیعی هم ادبیات دفاعی و نفی افتراها و افشای دروغهاست.شاعران برجسته ای که در طول تاریخ به«خطّ اهل بیت»جلوه و تابندگی داده اند،ادبیات شیعی را ماندگار و درخشان ساخته و از نظر شکلی نیز بر غنای ادبیات افزوده اند.

مضمون ادبیات شیعی،مضمونی اعتقادی،موضعی،ولایی و حاوی فضایل،مناقب، معجزات،مدایح و مراثی اهل بیت پیامبر و دفاع از حقیقت غدیر و خطّ امامت و ولایت است،هم برخوردار از«سوز»است،هم«شور».گنجاندن مناقب این خاندان در اشعار،از تعهّدهای شعری شاعران شیعی است.ازاین رو شاهد تضمین آیات و روایات فراوانی در اینگونه اشعاریم که دربارۀ مقام و منزلت آل اللّه است و مدایح،مراثی،تعزیه ها و منقبت سرایی،بخش عمده ای از اشعار شیعی را تشکیل می دهد.بخش دیگر،به خاطر فشارهای بنی امیه و بنی عباس،روحی حماسی و ضدّ ظلم پیدا کرده است و درست گفته اند که:«در حقیقت ادب شیعه،در لفظ و معنی پیرو کلام علی علیه السّلام و أئمّه اطهار بوده و بر محور خونخواهی و انتقام از ستمکاران و انتظار بهبود و فرج و اطمینان از آیندۀ بهتر یعنی سروری تشیّع بر تسنّن پیش می رفته است...شاعران شیعه از این حربۀ قاطع(شعر)برای توجیه افکار عمومی و تبلیغ تشیّع و تشویق شیعیان و کوبیدن مخالفان و تحریکات سیاسی و خلق شعارهای دلخواه،حدّاکثر استفاده را به عمل آورده و همواره با شعر خود، جنبشهای قومی و انقلابهای مذهبی و سیاسی را رهبری می کردند.» (1)