فرهنگ غدیر صفحه 42

پس ادبیات شیعی،اشعاری هدفمند،مکتبی،آیینی و بیانگر اعتقادات سیاسی و ولایی با طرح مسأله خلافت اهل بیت و برتری آنان برای رهبری و نقد غصب خلافت و پرداختن به معارف و مصائب و مناقب اهل بیت است.چنین ادبیاتی هنوز هم تداوم دارد و هرزمان به نوعی جوهر شیعی خود را بروز داده است. (1)-ادبیات ضدّ شیعی.

ادبیّات ضد شیعه

شعر و ادب،از نافذترین و گسترش یابنده ترین ابزار انتقال فکر و القاء مفاهیم در سطح وسیع است.همچنان که در بخش«ادبیات شیعه»گفته شد که شاعران متعهد،این ابزار را در راه نشر باورهای مکتبی و دفاع از اهل بیت و افشای مظالم و مطاعن ظالمین و منحرفین به کار می گرفتند،دستگاههای جور و ناصبیان و مخالفان اهل بیت و دشمنان تشیّع نیز بر ضدّ تشیّع از آن بهره می گرفتند.

پولهای سنگینی که حکام اموی و عباسی به سخنوران،ادیبان،شاعران،راویان و خطبا می دادند که به نفع امویان و عباسیان و علیه«خطّ امامت»شعر و سخن و سرود و حدیث بسازند،گواه این حقیقت است.بخششهای فراوان معاویه به«راویان خبرساز»در کتب تاریخ آمده است،چه خبرهایی در تعریف بزرگان بنی امیه و چه در نقد و طعن و نکوهش علی و آل علی!دوران بنی عباس نیز چنین بود.مهدی عباسی به پاداش قصیده ای که شاعر بی دینی همچون بشّار بن برد سروده و از اهل بیت بدگویی کرده بود هفتادهزار درهم به او صله داد.از جمله در شعر او طرح این مسأله بود که فرزندان دختری پیامبر شایستۀ ارث بردن از پیامبر نیستند(مسأله ای که بین شیعه و خلفا همیشه مطرح بوده و بنی عباس خود را به پیامبر نزدیکتر از علویان و فرزندان فاطمه می دانستند)امام کاظم علیه السّلام نیز وقتی آن قصیده را شنید،بسیار متأثّر شد. (2)به مروان بن ابی حفص نیز به خاطر قصیدۀ ضدّ اهل بیت،صدهزار درهم بخشیدند. (3)شاعران دیگر با دیدن این سیاست

1- 1) .در زمینۀ ادبیات شیعی از جمله ر.ک:«ادب الشیعه»،عبد الحسیب طه حمیده،«الأدب فی ظل التشیّع»،عبد اللّه نعمه.
2- 2) .حیاه الامام موسی بن جعفر،باقر شریف القرشی،ج 1 ص 445.
3- 3) .همان،ص 446(به نقل از تاریخ بغداد 144/3).