فرهنگ غدیر صفحه 421

نشست و کینه های بدر و احد و احزاب،در کربلا سرباز کرد و فرزندان جاهلیّت از فرزندان وحی،انتقام گرفتند.این درس را باید عمیق تر آموخت و این رابطه ها را بهتر باید شناخت. (1)

-ظلم اوّل،مطاعن،ملاحم و فتن.

غدیر و فرهنگ مکتوب

حادثۀ مهم«غدیر خم»به دلیل نقشی که در اعتقاد،اندیشه،عمل،جهتگیری سیاسی و اجتماعی،جایگاه علمی و احتجاج و پژوهش داشته،پیوسته مورد توجّه و بحث عالمان دین بوده است.نگاهی گذرا به سیر تلاشهای معتقدان به غدیر در عرصۀ فرهنگ مکتوب می تواند مفید باشد.ازاین رو گوشه ای از این سیر آورده می شود: (2)

کتاب و قلم سابقۀ هزار و چهارصد ساله با غدیر دارند،از روزی که پیامبر، امیر المؤمنین علیه السّلام را به عنوان جانشین خود به جهانیان معرفی کرد،کار حفظ و ثبت آن نیز آغاز شد و در هرزمانی حقایق آن انعکاس یافت.خداوند مردانی را برای ثبت این واقعۀ عظیم برانگیخت تا در کتابهای خود«غدیر»را به عنوان یک اصل اسلام ثبت کنند.غدیر، با به کارگیری قلم،از دست دشمنان مصون ماند و کسی نتوانست مانع این حقیقت بزرگ شود،به طوری که مؤلفین بزرگی از غیر شیعه هم دربارۀ غدیر کتابهایی نوشتند.

رسوخ غدیر در جهات مختلف دین در حدی است که در موضوعات متعددی مورد بحث قرار گرفته است.در کتب حدیثی بعنوان سند و متن آن،در کتب تاریخی بعنوان مهمترین واقعۀ اسلام،در کتب کلامی بعنوان مؤثرترین بحث اعتقادی که همان ولایت و خلافت است،در کتب تفسیر بعنوان تفسیر آیاتی که به خلافت برمی گردد،در کتب لغت بعنوان معنای کلمۀ«مولی»و در کتب ادب و شعر بعنوان قطعۀ زیبای تاریخ اسلام که در قالب نظم و نثر ارائه شده است.

مسیر فرهنگی غدیر در چهارده قرن را می توان در چهارده مرحله ترسیم نمود:

مرحله اول فرهنگ غدیر:روایت