فرهنگ غدیر صفحه 427

غرر الحکم و درر الکلم

نام کتابی از عبد الواحد تمیمی آمدی(قرن ششم)است که گردآوری کلمات قصار حضرت علی علیه السّلام را برعهده دارد.نام کتاب به معنای«حکمت های درخشان و سخنان درگونه»است که با کلمات نغز و حکیمانۀ مولا متناسب است.این کتاب 10760 حدیث کوتاه دارد و ترتیب آن تقریبا الفبایی براساس کلمۀ آغاز حدیث است.موضوع احادیث، عمدتا مواعظ و اخلاق و عقاید و حکمتهای گوناگون است.از این کتاب چندین ترجمه و تصنیف و تنظیم موضوعی و واژگانی (1)و شرح چاپ شده که معروف ترین ترجمه و شرحها از جلال الدین محدّث ارموی در 7 جلد است. (2)-سخنان علی علیه السّلام،کتابشناسی نهج البلاغه.

غریّ

یکی از نامهای نجف است.غریّ و غریّین به معنای زیباروی یا بنای زیبا،یا آلوده به خون است.در تاریخ آمده که منذر بن امرء القیس حاکم حیره،در حال مستی دو ندیم خویش را کشت و چون به هوش آمد،دستور داد بر سر قبر آن دو دو گنبد یا مناره بسازند و داستان مفصّلی دارد. (3)این منطقه در پشت کوفه قرار داشته و پیکر مطهر امیر المؤمنین علیه السّلام را هم پس از شهادت در آن منطقه به خاک سپردند. (4)ازاین رو به نجف،غریّ هم گفته می شد و کتابهایی همچون«شعراء الغریّ»یا«فرحه الغریّ»منسوب به آن است.اهل نجف و ساکنان نجف را به همین جهت«غروی»می گویند.تواریخ از کشف محل قبر مخفی حضرت علی علیه السّلام در زمان هارون الرشید خبر می دهند که وقتی او به طرف غریّین و ثویّه برای شکار رفته بود،از تجمّع و پناه بردن آهوان به تپه ای شگفت زده شد.یکی از پیرمردان بنی اسد را آوردند و ماجرا را پرسیدند،وی گفت قبر امیر المؤمنین علیه السّلام در آن منطقه

1- 1) .از قبیل:«معجم الفاظ غرر الحکم»و«تصنیف غرر الحکم»،درایتی،«المعجم المفهرس لألفاظ غرر الحکم»علی رضا برازش.
2- 2) .دربارۀ این کتاب(غرر الحکم)ر.ک:«دانشنامۀ امام علی»،ج 12 ص 213 تا 258.
3- 3) .مروج الذهب،ج 3 ص 320.
4- 4) .معجم البلدان،ج 3 ص 790،شرح ابن ابی الحدید،ج 1 ص 16.