فرهنگ غدیر صفحه 87

سیّد بن طاووس تألیف مستقلّی به نام«الیقین»دارد که روایات مربوط به اینکه امیر المؤمنین لقب علی علیه السّلام است را جمع آوری کرده است.شیخ مفید مدّعی تواتر است که رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله به جمعی از اصحاب همچون ابو بکر،عمر،مقداد،ابو ذر،حذیفۀ یمانی،عمّار یاسر،عبد اللّه بن مسعود و بریده فرمان داد که در روز غدیر خم،به حضرت علی با عنوان امیر المؤمنین،مقام ولایت و خلافت را تهنیت بگویند و آنان برخاستند و بر او با همین عنوان سلام دادند. (1)و فرموده بود:«سلّموا علی علیّ بإمره المؤمنین» (2)به علی،به عنوان امیر المؤمنین سلام دهید.خود پیامبر هم طبق برخی روایات،با همین لقب جواب سلام علی علیه السّلام را داده است.این دستور پیامبر،مستند برخی از مسلمانان در اعتراض به خلافت ابو بکر بود.به روایت امام صادق علیه السّلام،بریده هنگام وفات پیامبر در شام بود.چون برگشت و دید مردم با ابو بکر بیعت کرده اند،پیش او رفت و در مجلس او گفت:ای ابو بکر،مگر فراموش کردی که ما به عنوان تکلیفی واجب از سوی خدا و رسولش بر علی علیه السّلام به عنوان «امیر المؤمنین»سلام کردیم؟ابو بکر بهانه آورد و گفت:خدا هرگز نبوّت و حکومت را برای این خاندان یکجا جمع نمی کند! (3)

در نقل دیگری وی امیر مؤمنان نامیده شده،چون این لقب از میره العلم(اندوختۀ طعام)گرفته شده،چراکه دانشمندان همه ریزه خوار سفرۀ علم او و سراب از چشمۀ دانش اویند. (4)در منابع متعددی آمده که از آن حضرت با این لقب یاد یا به او خطاب شده است. (5)

این از بزرگترین و افتخارآمیزترین لقب های او و نشانۀ عمق و عظمت و سابقه و برتری ایمان او بر همۀ مؤمنان است.

اسیر نفس نشد یک نفس علیّ ولیّ نشد اسیر که بر مؤمنین امیر آمد

اسیر نفس کجا و امیر خلق کجا؟ که سربلند نشد آنکه سر به زیر آمد

درود باد بر آن ملّتی که رهبر وی چنین بلندمقام و چنین خطیر آمد

-القاب و کنیه های علی علیه السّلام.

1- 1) .«النکت الاعتقادیّه»،شیخ مفید،ص 43،«الیقین»،سیّد بن طاووس،ص 132،«امالی»مفید،ص 19.
2- 2) .مناقب،ابن شهر آشوب،ج 3 ص 53.
3- 3) .همان.
4- 4) .همان،ص 55.
5- 5) .دانشنامۀ امام علی،ج 10 ص 350.