ارمغان عزت: پیامبر و تغییر قبله صفحه 5

همچنین طرح این مسئله در قضایای دیگری که با استقلال کشور و تکیه نکردن به بیگانگان مرتبط است، مناسب می نماید.

مفهوم شناسی

مفهوم شناسی

واژه قبله، در لغت به معنای جهت است؛ چنان که در کتاب های لغت بدان اشاره شده است. در فرهنگ دهخدا آمده است:

قبله ]قِبلَ [جهتی است که هنگام نماز بدان روی آورند.(1)

در کتاب المنجد نیز در مورد معنای قبله چنین می خوانیم:

قبله: اسم نوع است به معنای جهت. از آن جمله است «قبله المصلی»؛ یعنی جهتی که نمازگزاران بدان سو نماز خوانند.(2)

نیز همین معنا در دیگر کتاب های لغت، مثل نهایه ابن اثیر یا فرهنگ بزرگ جامع نوین(3) ذکر شده است.

در قرآن کریم هم واژه قبله به همان معنای لغوی به کار رفته؛ چنان که در سوره مبارکه یونس آمده است:

وَ أَوْحَیْنا إِلی مُوسی وَ أَخیهِ أَنْ تَبَوَّءا لِقَوْمِکُما بِمِصْرَ بُیُوتًا وَ اجْعَلُوا بُیُوتَکُمْ قِبْلَهً وَ أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ بَشِّرِ الْمُؤمِنینَ. (یونس: 87)

ما به موسی و برادرش وحی کردیم که در سرزمین مصر برای قوم خود خانه هایی انتخاب کنید و خانه هایتان را قبله یکدیگر قرار دهید. ]یعنی مقابل هم و رو به روی هم بسازید [و نماز برپا دارید و مؤنان را مژده ده.

قبله در اصطلاح فقها نیز به همین معناست؛ یعنی جهتی که نمازگزاران نماز می خوانند و حالت ویژه ای در نماز به خود می گیرند. آنان با هشیاری و حضور ذهن به سمت و سویی که در دین مقدس اسلام به عنوان قبله معرفی شده است،

1- لغت نامه دهخدا، ذیل واژه قبله.
2- لوییس معلوفی، المنجد، تهران، آرمان، 1371، چ 3، ص 607 .
3- احمد سیاح، فرهنگ بزرگ جامع نوین، تهران، کتاب فروشی اسلام، 1370، ج 4، ص 1224.