- پیش گفتار 3
- بخش اول: بهار و نوروز 6
- اشاره 6
- فصل اول: عید در فرهنگ اسلام 6
- اشاره 6
- اشاره 7
- 1. نوروز در حدیث 7
- الف) دسته بندی حدیث های مربوط به «نوروز» 10
- ب) آداب نوروز 11
- ج) دعای تحویل سال 13
- اشاره 14
- 2. با برنامه سازان نوروز 14
- اشاره 15
- دو _ سرگرمی در خدمت اهداف والا 15
- یک _ ترویج ارزش های معنوی 15
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 15
- چهار _ ظرافت و دقت در تهیه برنامه تحویل سال 16
- پنج _ برانگیختن احساسات پاک مردم 16
- سه _ الگوسازی مناسب 16
- شش _ آراستن دیگرگونه سفره هفت سین 18
- هفت _ ساخت فیلم داستانی مناسب تحویل سال 19
- ب) پرسش های مردمی 26
- ج) زیرنویس 27
- اشاره 28
- د) متن ادبی 28
- نوروز، معجزه خدا در طبیعت 28
- عید دل های بهاری 30
- نوروز، روز تحول جان 32
- اشاره 33
- نسیم نوروز 33
- ه ) شعر 33
- بوی نوروز 34
- نوروز 35
- عید 36
- عید «حول حالنا» 36
- جمهوری اسلامی 36
- اشاره 37
- اشاره 37
- الف) متن ادبی 37
- 3. با کودکان در نوروز 37
- سلام بچه ها 37
- عید مبارک 38
- سفره معنی دار عید 38
- هم خودم، هم دیگران 40
- تحویل سال در حرم 40
- پرخوری ممنوع 41
- اشاره 42
- عید نوروز 42
- ب) شعر 42
- سال نو 43
- شهر بهار 43
- گل های لبخند 44
- درختان روح 45
- خبر آمدن گل 46
- نوروز و یاد خدا 46
- اشاره 46
- 4. نوروز در نگاه امام خمینی رحمه الله 46
- تحول قلب ها 47
- نوروز و تحویل سال 47
- عید واقعی 48
- عید مستضعفین 48
- عید مسلمین 48
- اشاره 49
- تحول درونی 49
- 5. نوروز در نگاه مقام معظم رهبری 49
- ملت ایران و تغییر محتوای نوروز 49
- پیوند نوروز با تاریخ اسلام 50
- نوروز واقعی 51
- نوروز و تحول در انسان ها 52
- نوروز و محاسبه اعمال سال گذشته 53
- نوروز و صله رحم 54
- 1. بهار، یاد آور رستاخیز 55
- اشاره 55
- فصل دوم: پیوند بهار و رستاخیز 55
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 57
- اشاره 57
- ب) پرسش های مردمی 57
- 2. با برنامه سازان نوروز 57
- ج) پرسش های کارشناسی 57
- 3. متن ادبی 58
- اشاره 58
- یعنی بهار... 58
- د) زیرنویس 58
- بر بال های بهار 60
- بهار و یک رنگی با طبیعت 61
- راز عید 62
- شکوه دوازدهم فروردین 63
- بهار انقلاب 65
- سلام بر بهار 66
- معنای بهار 67
- ضربان بهار در قلب باغ 68
- بهار چیست؟ 69
- لباس سبز بهار 71
- بهار می آید 72
- در آستانه بهار 74
- بهار دل ها 75
- بهار، قیامت طبیعت 76
- رستاخیز طبیعت 77
- بهار؛ درس خداشناسی 78
- خواهش سبز شدن 78
- برهان معاد 79
- اشاره 79
- تحول؛ درس بزرگ 79
- 4. شعر 79
- در انتظار بهار حقیقی 80
- اسرار بهار 81
- بوی شکفتن 82
- اوراق بهار 82
- نگار بردبار آمد... 84
- از خدا ممنون باش 84
- اشاره 86
- بخش دوم:آداب پسندیده ایام نوروز 86
- اشاره 87
- فصل اول: شادی 87
- 1. پیش نیازهای شادی 87
- 2. باید و نبایدهای شادی 90
- 3. شوخی و خنده 92
- 4. با برنامه سازان نوروز 96
- اشاره 96
- دو _ سالم سازی طنز 96
- یک _ غفلت زدایی 96
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 96
- اشاره 96
- ب) موضوع های برنامه سازی 98
- اشاره 98
- یک _ ساخت میان پرده های طنز 99
- دو _ تهیه گزارش های شاد 99
- سه _ به تصویر کشیدن مزاح معصومان علیهم السلام 100
- ج) پرسش های مردمی 100
- د) زیرنویس 101
- یک _ حدیث های کوتاه 101
- اشاره 101
- دو _ جمله های ادبی 103
- ه ) متن ادبی 104
- در جست وجوی شادی 104
- اشاره 104
- میثاقی دوباره با زندگی 107
- اشاره 108
- و) شعر 108
- شادی کنید اهل وطن 108
- هنگام طرب 110
- اشاره 112
- 1. دسته بندی پاکیزگی 112
- فصل دوم: پاکیزگی 112
- اشاره 112
- الف) پاکیزگی خانه 112
- ج) پاکیزگی اجتماع 113
- ب) پاکیزگی روح و قلب 113
- دو _ تبیین موضوع «نو» بودن 115
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 115
- اشاره 115
- 2. با برنامه سازان نوروز 115
- سه _ بهره گیری از آیین های نوروز 115
- اشاره 115
- یک _ تبیین موضوع خانه تکانی 115
- ب) پرسش های مردمی 116
- ج) زیرنویس 117
- اشاره 118
- د) متن ادبی 118
- ما چرا «نو» نشویم؟ 118
- در انتظار بهار 119
- چرا تو نو نشوی؟ 120
- فصل زیبایی ها 121
- آبشار مهر 121
- طرح دوستی با خود و خدا 122
- الف) زیارت آرامگاه شهیدان و درگذشتگان 123
- اشاره 123
- اشاره 123
- فصل سوم: دیدار 123
- 1. دسته بندی دیدارها 123
- ب) دید و بازدید عمومی 124
- ج) دیدار با پدر و مادر 127
- 2. بهره های دیدار 128
- 3. ویژگی های دیدار 129
- الف) دیدار کریمانه 129
- اشاره 129
- ب) آراستگی در دیدار 130
- ج) رفع کدورت با دیدار 131
- د) خوش رویی در دیدار 133
- اشاره 136
- 4. با برنامه سازان نوروز 136
- الف) پرسش های مردمی 136
- یک _ حدیث های کوتاه 137
- ب) زیرنویس 137
- اشاره 137
- دو _ جمله های ادبی 138
- ج) متن ادبی 138
- اشاره 139
- د) شعر 139
- صله رحم 140
- بهار در شهر شهیدان 140
- رفع کینه 141
- آشتی 141
- خوش رویی 141
- دیدار یار غایب 142
- آشتی بین مؤمنان 142
- زدودن کینه 143
- 1. ارزش و جایگاه میهمان نوازی 144
- اشاره 144
- فصل چهارم: میهمانی 144
- 2. ویژگی های میهمانان 146
- 3. آداب میهمانی 147
- الف) پذیرش دعوت 147
- اشاره 147
- ب) همراهی و خوش رویی با میهمان 147
- ج) خودداری از ریاکاری 149
- د) مراعات حال میزبان 151
- ه) بزرگداشت نعمت خداوند 152
- و) پرهیز از «تکلف» 152
- با برنامه سازان نوروز 155
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 155
- اشاره 155
- یک _ تبیین آداب مهمانی و مهمان نوازی در اسلام 155
- اشاره 155
- سه _ دقت در انتخاب افراد به عنوان میهمان در برنامه ها 156
- چهار _ بیان حکایت های معصومان علیهم السلام و شخصیت ها درباره مهمانی 156
- دو _ پرهیز از نمایش مهمانی های تجملاتی و تشریفاتی 156
- پنج _ بهره گیری از میان پرده های طنز 160
- ب) پرسش های مردمی 162
- یک _ حدیث های کوتاه 162
- ج) زیرنویس 162
- اشاره 162
- دو _ جمله های ادبی 163
- د) شعر 164
- فصل پنجم: هدیه عید 167
- اشاره 167
- 1. دسته بندی هدیه 168
- 2. پذیرفتن و جبران هدیه 169
- 3. ارزشمندترین هدیه 171
- حکایت اول _ عجب هدیه ای 172
- اشاره 172
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 172
- 4. با برنامه سازان نوروز 172
- اشاره 172
- حکایت دوم _ هدیه سفر 172
- حکایت بزرگان دین 172
- حکایت سوم _ هدیه عید امام خمینی رحمه الله 173
- حکایت چهارم _ هدیه امام به مسیحیان نوفل لوشاتو به مناسبت عید کریسمس 174
- حکایت ششم _ هدیه دو دختر فرانسوی 175
- حکایت پنجم _ پذیرفتن هدیه اهالی نوفل لوشاتو 175
- ب) پرسش های مردمی 176
- ج) زیرنویس 177
- یک _ حدیث های کوتاه 177
- اشاره 177
- دو _ جمله های ادبی 178
- د) شعر 178
- فصل ششم: سیر و سفر 180
- اشاره 180
- الف) همراه داشتن وسایل مورد نیاز 181
- ب) داشتن انگیزه نیک 181
- اشاره 181
- 1. پیشنهادهایی برای مسافران 181
- ج) گزینش همسفر خوب 182
- ه) سخاوت و مروت در سفر 183
- د) اخلاق نیکو با هم سفران 183
- ز) یاری یکدیگر 184
- و) مشورت با دیگران 184
- ح) حفظ آرامش و خون سردی در حوادث 185
- ی) نماز اول وقت 186
- ط) مدیریت سفر 186
- ل) رعایت بهداشت و حفظ سلامت در سفر 187
- ک) گفت وگوهای سودمند 187
- م) کمک به مسافران 188
- یک _ تأمل و تدبر در زیبایی ها و شگفتی های آفرینش 189
- ن) بهره گیری معنوی و فرهنگی 189
- اشاره 189
- دو _ زیارت 189
- سه _ دیدار آثار تاریخی برای عبرت گیری 190
- 2. با برنامه سازان نوروز 191
- الف) پرسش های مردمی 191
- اشاره 191
- یک _ حدیث های کوتاه 192
- اشاره 192
- ب) زیرنویس 192
- دو _ جمله های ادبی 193
- ج) متن ادبی 194
- اشاره 194
- سفر 194
- انسان و سفر 194
- نگاه و دل 194
- اشاره 194
- د) شعر 194
- سفر و پیامبران 195
- به کجا چنین شتابان 196
- پسندیدگی سفر 196
- سفر و سلامتی 197
- تجربه آموزی و سفر 198
- فایده سفر 198
- اشاره 199
- فصل هفتم: توجه به محرومان 199
- 1. نوازش کودکان بی سرپرست 202
- 2. با محروم ترین یتیمان 204
- اشاره 206
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 206
- رنگ عطوفت 206
- 3. با برنامه سازان نوروز 206
- ساخت فیلم داستانی 206
- اشاره 206
- یک _ حدیث های کوتاه 216
- ج) زیرنویس 216
- ب) پرسش های مردمی 216
- اشاره 216
- دو _ جمله های ادبی 217
- د) شعر 218
- فصل هشتم: صدقه 220
- اشاره 220
- الف) دفع کننده بلا 221
- 1. آثار صدقه 221
- اشاره 221
- ب) داروی درد 222
- ج) دفع نحوست 223
- د) نابودکننده گناه 224
- و) برکت دهنده مال 224
- ز) فرونشاننده خشم خدا 224
- ه ) افزون کننده عمر 224
- ط ) دورکننده از صفات اخلاقی ناپسند 225
- ی) پرورش دهنده ایمان و مانع از آتش دوزخ 225
- ح) نابودکننده رنج و غم 225
- یک _ بهره گیری از میان پرده های نمایشی 226
- اشاره 226
- اشاره 226
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 226
- ک) شکننده پشت شیطان 226
- 2. با برنامه سازان نوروز 226
- دو _ نقل حکایت آثار صدقه 227
- ب) پرسش های مردمی 227
- اشاره 228
- یک _ حدیث های کوتاه 228
- ج) زیرنویس 228
- دو _ جمله های ادبی 229
- د) شعر 230
- اشاره 232
- فصل نهم: یادآوری گذر عمر 232
- 1. ارزش عمر در نگاه قرآن و روایات 235
- 2. ارزش وقت در زندگی علمای ربانی 237
- 3. معجزه وقت در زندگی اندیشمندان 238
- ب) پرسش های مردمی 241
- 4. با برنامه سازان نوروز 241
- یک _ نقل حکایت بزرگان و اندیشمندان 241
- دو _ ساخت سرود و نماهنگ 241
- اشاره 241
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 241
- اشاره 241
- ج) زیرنویس 242
- یک _ حدیث های کوتاه 242
- اشاره 242
- دو _ جمله های ادبی 243
- د) متن ادبی 244
- اشاره 244
- فصل های زندگی 244
- کار امروز را به فردا میافکن 245
- قدرشناسی از عمر 246
- امروز را دریابیم 246
- فرصت ها را غنیمت شماریم 247
- پلی به فردا 248
- کارنامه 248
- هنگام محاسبه 249
- ه ) شعر 249
- رفوی عمر با کار 249
- اشاره 249
- پشیمانی از بهره برداری نادرست از عمر 250
- تأسف بر تلف کردن عمر 251
- متاع عمر 251
- غنیمت شمردن فرصت 252
- اشاره 253
- فصل دهم: تلاوت قرآن 253
- اشاره 254
- یک _ حدیث های کوتاه 254
- با برنامه سازان نوروز 254
- الف) پرسش های مردمی 254
- اشاره 254
- ب) زیرنویس 254
- ج) شعر 257
- دو _ جمله های ادبی 257
- بانگ قرآن 257
- اشاره 257
- بهین ره گشا 258
- به به ز قرآن ما 260
- جانم فدای قرآن 261
- اشاره 263
- 1. آسیب آتش افروزی 263
- بخش سوم: عادت های ناپسند ایام نوروز 263
- اشاره 263
- فصل اول: چهارشنبه سوری 263
- 2. نفی چهارشنبه سوری 264
- 3. سوءاستفاده از نام دین برای آتش افروزی 265
- 4. با برنامه سازان نوروز 268
- اشاره 268
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 268
- ب) پرسش های مردمی 268
- ج) پرسش های کارشناسی 269
- یک _ حدیث های کوتاه 270
- اشاره 270
- د) زیرنویس 270
- دو _ جمله های ادبی 271
- اشاره 273
- فصل دوم: اسراف و مصرف زدگی 273
- 1. نکوهش اسراف و مصرف زدگی 273
- 2. مصداق های اسراف 275
- الف) مصرف مازاد بر کفایت 275
- اشاره 275
- ج) هدر دادن منابع 276
- ب) مصرف نابجا و ناروا 276
- د) میهمانی های تشریفاتی 277
- اشاره 278
- 3. با برنامه سازان نوروز 278
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 278
- ج) زیرنویس 279
- ب) پرسش های مردمی 279
- یک _ حدیث های کوتاه 279
- اشاره 279
- دو _ جمله های ادبی 280
- 4. دیدگاه های مقام معظم رهبری درباره اسراف 281
- اشاره 281
- تعریف اسراف 281
- مصادیق اسراف 281
- وضعیت اسراف در کشور 282
- نقش پیش گیری از اسراف در آینده 282
- همکاری مردم و مسئولان 282
- وظایف مسئولان 282
- اشاره 283
- 5. نقل سیره امام خمینی رحمه الله درباره اسراف 283
- اسراف از نظر شرع و منطق 283
- الف) پیش گیری از اسراف برق 283
- خاطره اول 283
- اشاره 283
- ب) پیش گیری از اسراف آب 284
- خاطره سوم 284
- اشاره 284
- خاطره دوم 284
- خاطره دوم 284
- خاطره اول 284
- خاطره سوم 285
- خاطره پنجم 285
- خاطره چهارم 285
- ج) صرفه جویی در کاغذ 286
- د) صرفه جویی در دستمال کاغذی 286
- 1. مجلس های وقت گذرانی 287
- اشاره 287
- فصل سوم: بیهوده گذراندن وقت 287
- 2. زیاده روی در شوخی و خنده 289
- اشاره 293
- 3. اتلاف تعطیلات 293
- الف) مطالعه کتاب 293
- 4. پیشنهادهایی برای اوقات فراغت 293
- ب) رسیدگی به امور فرزندان 294
- ج) نگاشتن خاطره ها و تجربه های ارزشمند 294
- د) رسیدگی به امور خانه 295
- 5. زیرنویس 295
- 6. شعر 296
- اشاره 297
- فصل چهارم: نفی خرافه در سیزده به در 297
- اشاره 300
- ب) سوءاستفاده فرصت طلبان 300
- الف) ایجاد ترافیک سنگین و حوادث ناگوار 300
- 1. آسیب شناسی 300
- ج) خسارت زدن به طبیعت 300
- ه ) تفاخر اغنیا و دل گیری فقرا 301
- د) تضییع حقوق دیگران 301
- اشاره 302
- و) تفریح های ناسالم و انحراف اخلاقی 302
- 2. با برنامه سازان نوروز 302
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 302
- ب) پرسش های مردمی 304
- ج) زیرنویس 305
- حکایت اول _ امام علی علیه السلام و پیشگو 306
- د) حکایت های معصومین علیهم السلام 306
- اشاره 306
- حکایت دوم _ امام صادق علیه السلامو منجم 307
- رستاخیز طبیعت 308
- ه) متن ادبی 308
- اشاره 308
- انسان امروزی و طبیعت 309
- طبیعت 309
- پیام مهر 310
- بهانه ای برای با هم بودن 310
- 3. دیدگاه مقام معظم رهبری درباره طبیعت 311
- فرهنگ سازی 311
- اهمیت درخت و گیاه 311
- اشاره 311
- امانت الهی 312
- حفظ منابع طبیعی 312
- خرافه؛ ممنوع 313
- اشاره 314
- روز طبیعت 314
- 4. طبیعت و کودکان 314
- نگاه سبز 314
- زنگ طراوت 314
- یک هدیه 315
- نقاشی طبیعت 315
- کتاب 317
- کتاب نامه 317
- نشریه 318
از جمله سفارش هایی که در همه عیدهای اسلامی به آن توجه شده است، روزه داشتن و پرداختن به ذکر و دعاست. در این عید که عید ملی ماست و اسلام هم مخالفتی با آن ندارد، به روزه توصیه شده است؛ زیرا اگر بخواهیم در این روز بر نفس پیروز شویم، باید از شهوت ها و خواهش های نفسانی دور شویم و به سوی خداوند روی آوریم.(1) تنها در چنین حالی است که می توان آن روز را عید گرفت.
چه زیبا فرموده است امیر مؤمنان علی علیه السلام که:
کُلُّ یَومٍ لا یُعْصَی اللّهُ فیه فَهُوَ یَومُ عیدٍ.
هر روز که در آن نافرمانی خداوند نشود، روز عید است.(2)
ج) دعای تحویل سال
ج) دعای تحویل سال
تحول، مهم ترین کانون فرهنگ نوروزی از دیدگاه اسلام است. پندآموزی از دیگرگون شدن طبیعت، نقش مهمی در تحول روحی انسان ها دارد و انسان را متوجه منشأ تحول و قدرت حقیقی می کند. بهار از نشانه های خداوندی برای هدایت و تربیت انسان هاست. بهار، جوشش خونی دوباره در شریان خواب زده طبیعت و یادآور دگرگونی روح آدمی است و انسان که هر لحظه در غفلت و خسران به سر می برد، نیازمند این درس طبیعت است.
ازاین رو، در روایت های پیشوایان معصوم علیهم السلام ، به نجوای با خدا در ساعت های آغازین سال برای درخواست تحول اخلاقی توجه شده است. ما
1- برگرفته از پیام امام خمینی رحمه الله ، صحیفه نور، ج 17، صص 214 و 215، 1/1/1362.
2- نهج البلاغه، حکمت، 428.