- پیش گفتار 3
- فصل اول: عید در فرهنگ اسلام 6
- بخش اول: بهار و نوروز 6
- اشاره 6
- اشاره 6
- اشاره 7
- 1. نوروز در حدیث 7
- الف) دسته بندی حدیث های مربوط به «نوروز» 10
- ب) آداب نوروز 11
- ج) دعای تحویل سال 13
- اشاره 14
- 2. با برنامه سازان نوروز 14
- دو _ سرگرمی در خدمت اهداف والا 15
- اشاره 15
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 15
- یک _ ترویج ارزش های معنوی 15
- پنج _ برانگیختن احساسات پاک مردم 16
- چهار _ ظرافت و دقت در تهیه برنامه تحویل سال 16
- سه _ الگوسازی مناسب 16
- شش _ آراستن دیگرگونه سفره هفت سین 18
- هفت _ ساخت فیلم داستانی مناسب تحویل سال 19
- ب) پرسش های مردمی 26
- ج) زیرنویس 27
- اشاره 28
- د) متن ادبی 28
- نوروز، معجزه خدا در طبیعت 28
- عید دل های بهاری 30
- نوروز، روز تحول جان 32
- ه ) شعر 33
- نسیم نوروز 33
- اشاره 33
- بوی نوروز 34
- نوروز 35
- عید «حول حالنا» 36
- عید 36
- جمهوری اسلامی 36
- اشاره 37
- اشاره 37
- 3. با کودکان در نوروز 37
- الف) متن ادبی 37
- سلام بچه ها 37
- عید مبارک 38
- سفره معنی دار عید 38
- هم خودم، هم دیگران 40
- تحویل سال در حرم 40
- پرخوری ممنوع 41
- اشاره 42
- ب) شعر 42
- عید نوروز 42
- شهر بهار 43
- سال نو 43
- گل های لبخند 44
- درختان روح 45
- اشاره 46
- 4. نوروز در نگاه امام خمینی رحمه الله 46
- خبر آمدن گل 46
- نوروز و یاد خدا 46
- نوروز و تحویل سال 47
- تحول قلب ها 47
- عید واقعی 48
- عید مسلمین 48
- عید مستضعفین 48
- 5. نوروز در نگاه مقام معظم رهبری 49
- ملت ایران و تغییر محتوای نوروز 49
- اشاره 49
- تحول درونی 49
- پیوند نوروز با تاریخ اسلام 50
- نوروز واقعی 51
- نوروز و تحول در انسان ها 52
- نوروز و محاسبه اعمال سال گذشته 53
- نوروز و صله رحم 54
- اشاره 55
- 1. بهار، یاد آور رستاخیز 55
- فصل دوم: پیوند بهار و رستاخیز 55
- 2. با برنامه سازان نوروز 57
- ب) پرسش های مردمی 57
- اشاره 57
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 57
- ج) پرسش های کارشناسی 57
- یعنی بهار... 58
- اشاره 58
- 3. متن ادبی 58
- د) زیرنویس 58
- بر بال های بهار 60
- بهار و یک رنگی با طبیعت 61
- راز عید 62
- شکوه دوازدهم فروردین 63
- بهار انقلاب 65
- سلام بر بهار 66
- معنای بهار 67
- ضربان بهار در قلب باغ 68
- بهار چیست؟ 69
- لباس سبز بهار 71
- بهار می آید 72
- در آستانه بهار 74
- بهار دل ها 75
- بهار، قیامت طبیعت 76
- رستاخیز طبیعت 77
- خواهش سبز شدن 78
- بهار؛ درس خداشناسی 78
- برهان معاد 79
- 4. شعر 79
- تحول؛ درس بزرگ 79
- اشاره 79
- در انتظار بهار حقیقی 80
- اسرار بهار 81
- بوی شکفتن 82
- اوراق بهار 82
- نگار بردبار آمد... 84
- از خدا ممنون باش 84
- اشاره 86
- بخش دوم:آداب پسندیده ایام نوروز 86
- اشاره 87
- 1. پیش نیازهای شادی 87
- فصل اول: شادی 87
- 2. باید و نبایدهای شادی 90
- 3. شوخی و خنده 92
- اشاره 96
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 96
- دو _ سالم سازی طنز 96
- اشاره 96
- 4. با برنامه سازان نوروز 96
- یک _ غفلت زدایی 96
- اشاره 98
- ب) موضوع های برنامه سازی 98
- دو _ تهیه گزارش های شاد 99
- یک _ ساخت میان پرده های طنز 99
- ج) پرسش های مردمی 100
- سه _ به تصویر کشیدن مزاح معصومان علیهم السلام 100
- یک _ حدیث های کوتاه 101
- اشاره 101
- د) زیرنویس 101
- دو _ جمله های ادبی 103
- ه ) متن ادبی 104
- در جست وجوی شادی 104
- اشاره 104
- میثاقی دوباره با زندگی 107
- شادی کنید اهل وطن 108
- اشاره 108
- و) شعر 108
- هنگام طرب 110
- اشاره 112
- الف) پاکیزگی خانه 112
- اشاره 112
- 1. دسته بندی پاکیزگی 112
- فصل دوم: پاکیزگی 112
- ج) پاکیزگی اجتماع 113
- ب) پاکیزگی روح و قلب 113
- یک _ تبیین موضوع خانه تکانی 115
- سه _ بهره گیری از آیین های نوروز 115
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 115
- اشاره 115
- اشاره 115
- دو _ تبیین موضوع «نو» بودن 115
- 2. با برنامه سازان نوروز 115
- ب) پرسش های مردمی 116
- ج) زیرنویس 117
- ما چرا «نو» نشویم؟ 118
- د) متن ادبی 118
- اشاره 118
- در انتظار بهار 119
- چرا تو نو نشوی؟ 120
- آبشار مهر 121
- فصل زیبایی ها 121
- طرح دوستی با خود و خدا 122
- الف) زیارت آرامگاه شهیدان و درگذشتگان 123
- اشاره 123
- اشاره 123
- فصل سوم: دیدار 123
- 1. دسته بندی دیدارها 123
- ب) دید و بازدید عمومی 124
- ج) دیدار با پدر و مادر 127
- 2. بهره های دیدار 128
- الف) دیدار کریمانه 129
- اشاره 129
- 3. ویژگی های دیدار 129
- ب) آراستگی در دیدار 130
- ج) رفع کدورت با دیدار 131
- د) خوش رویی در دیدار 133
- اشاره 136
- 4. با برنامه سازان نوروز 136
- الف) پرسش های مردمی 136
- یک _ حدیث های کوتاه 137
- اشاره 137
- ب) زیرنویس 137
- دو _ جمله های ادبی 138
- ج) متن ادبی 138
- اشاره 139
- د) شعر 139
- بهار در شهر شهیدان 140
- صله رحم 140
- آشتی 141
- رفع کینه 141
- خوش رویی 141
- دیدار یار غایب 142
- آشتی بین مؤمنان 142
- زدودن کینه 143
- فصل چهارم: میهمانی 144
- 1. ارزش و جایگاه میهمان نوازی 144
- اشاره 144
- 2. ویژگی های میهمانان 146
- 3. آداب میهمانی 147
- اشاره 147
- الف) پذیرش دعوت 147
- ب) همراهی و خوش رویی با میهمان 147
- ج) خودداری از ریاکاری 149
- د) مراعات حال میزبان 151
- ه) بزرگداشت نعمت خداوند 152
- و) پرهیز از «تکلف» 152
- اشاره 155
- با برنامه سازان نوروز 155
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 155
- یک _ تبیین آداب مهمانی و مهمان نوازی در اسلام 155
- اشاره 155
- سه _ دقت در انتخاب افراد به عنوان میهمان در برنامه ها 156
- چهار _ بیان حکایت های معصومان علیهم السلام و شخصیت ها درباره مهمانی 156
- دو _ پرهیز از نمایش مهمانی های تجملاتی و تشریفاتی 156
- پنج _ بهره گیری از میان پرده های طنز 160
- یک _ حدیث های کوتاه 162
- ب) پرسش های مردمی 162
- ج) زیرنویس 162
- اشاره 162
- دو _ جمله های ادبی 163
- د) شعر 164
- فصل پنجم: هدیه عید 167
- اشاره 167
- 1. دسته بندی هدیه 168
- 2. پذیرفتن و جبران هدیه 169
- 3. ارزشمندترین هدیه 171
- اشاره 172
- حکایت اول _ عجب هدیه ای 172
- 4. با برنامه سازان نوروز 172
- اشاره 172
- حکایت دوم _ هدیه سفر 172
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 172
- حکایت بزرگان دین 172
- حکایت سوم _ هدیه عید امام خمینی رحمه الله 173
- حکایت چهارم _ هدیه امام به مسیحیان نوفل لوشاتو به مناسبت عید کریسمس 174
- حکایت ششم _ هدیه دو دختر فرانسوی 175
- حکایت پنجم _ پذیرفتن هدیه اهالی نوفل لوشاتو 175
- ب) پرسش های مردمی 176
- ج) زیرنویس 177
- اشاره 177
- یک _ حدیث های کوتاه 177
- دو _ جمله های ادبی 178
- د) شعر 178
- فصل ششم: سیر و سفر 180
- اشاره 180
- الف) همراه داشتن وسایل مورد نیاز 181
- ب) داشتن انگیزه نیک 181
- 1. پیشنهادهایی برای مسافران 181
- اشاره 181
- ج) گزینش همسفر خوب 182
- ه) سخاوت و مروت در سفر 183
- د) اخلاق نیکو با هم سفران 183
- ز) یاری یکدیگر 184
- و) مشورت با دیگران 184
- ح) حفظ آرامش و خون سردی در حوادث 185
- ی) نماز اول وقت 186
- ط) مدیریت سفر 186
- ل) رعایت بهداشت و حفظ سلامت در سفر 187
- ک) گفت وگوهای سودمند 187
- م) کمک به مسافران 188
- یک _ تأمل و تدبر در زیبایی ها و شگفتی های آفرینش 189
- اشاره 189
- ن) بهره گیری معنوی و فرهنگی 189
- دو _ زیارت 189
- سه _ دیدار آثار تاریخی برای عبرت گیری 190
- الف) پرسش های مردمی 191
- 2. با برنامه سازان نوروز 191
- اشاره 191
- اشاره 192
- ب) زیرنویس 192
- یک _ حدیث های کوتاه 192
- دو _ جمله های ادبی 193
- انسان و سفر 194
- نگاه و دل 194
- ج) متن ادبی 194
- اشاره 194
- سفر 194
- د) شعر 194
- اشاره 194
- سفر و پیامبران 195
- به کجا چنین شتابان 196
- پسندیدگی سفر 196
- سفر و سلامتی 197
- فایده سفر 198
- تجربه آموزی و سفر 198
- اشاره 199
- فصل هفتم: توجه به محرومان 199
- 1. نوازش کودکان بی سرپرست 202
- 2. با محروم ترین یتیمان 204
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 206
- 3. با برنامه سازان نوروز 206
- ساخت فیلم داستانی 206
- اشاره 206
- اشاره 206
- رنگ عطوفت 206
- ب) پرسش های مردمی 216
- یک _ حدیث های کوتاه 216
- ج) زیرنویس 216
- اشاره 216
- دو _ جمله های ادبی 217
- د) شعر 218
- اشاره 220
- فصل هشتم: صدقه 220
- الف) دفع کننده بلا 221
- 1. آثار صدقه 221
- اشاره 221
- ب) داروی درد 222
- ج) دفع نحوست 223
- و) برکت دهنده مال 224
- ز) فرونشاننده خشم خدا 224
- د) نابودکننده گناه 224
- ه ) افزون کننده عمر 224
- ی) پرورش دهنده ایمان و مانع از آتش دوزخ 225
- ح) نابودکننده رنج و غم 225
- ط ) دورکننده از صفات اخلاقی ناپسند 225
- یک _ بهره گیری از میان پرده های نمایشی 226
- اشاره 226
- ک) شکننده پشت شیطان 226
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 226
- 2. با برنامه سازان نوروز 226
- اشاره 226
- دو _ نقل حکایت آثار صدقه 227
- ب) پرسش های مردمی 227
- ج) زیرنویس 228
- یک _ حدیث های کوتاه 228
- اشاره 228
- دو _ جمله های ادبی 229
- د) شعر 230
- فصل نهم: یادآوری گذر عمر 232
- اشاره 232
- 1. ارزش عمر در نگاه قرآن و روایات 235
- 2. ارزش وقت در زندگی علمای ربانی 237
- 3. معجزه وقت در زندگی اندیشمندان 238
- ب) پرسش های مردمی 241
- اشاره 241
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 241
- یک _ نقل حکایت بزرگان و اندیشمندان 241
- 4. با برنامه سازان نوروز 241
- دو _ ساخت سرود و نماهنگ 241
- اشاره 241
- ج) زیرنویس 242
- یک _ حدیث های کوتاه 242
- اشاره 242
- دو _ جمله های ادبی 243
- فصل های زندگی 244
- اشاره 244
- د) متن ادبی 244
- کار امروز را به فردا میافکن 245
- قدرشناسی از عمر 246
- امروز را دریابیم 246
- فرصت ها را غنیمت شماریم 247
- کارنامه 248
- پلی به فردا 248
- هنگام محاسبه 249
- اشاره 249
- رفوی عمر با کار 249
- ه ) شعر 249
- پشیمانی از بهره برداری نادرست از عمر 250
- متاع عمر 251
- تأسف بر تلف کردن عمر 251
- غنیمت شمردن فرصت 252
- اشاره 253
- فصل دهم: تلاوت قرآن 253
- با برنامه سازان نوروز 254
- یک _ حدیث های کوتاه 254
- اشاره 254
- الف) پرسش های مردمی 254
- اشاره 254
- ب) زیرنویس 254
- ج) شعر 257
- اشاره 257
- دو _ جمله های ادبی 257
- بانگ قرآن 257
- بهین ره گشا 258
- به به ز قرآن ما 260
- جانم فدای قرآن 261
- بخش سوم: عادت های ناپسند ایام نوروز 263
- اشاره 263
- اشاره 263
- فصل اول: چهارشنبه سوری 263
- 1. آسیب آتش افروزی 263
- 2. نفی چهارشنبه سوری 264
- 3. سوءاستفاده از نام دین برای آتش افروزی 265
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 268
- ب) پرسش های مردمی 268
- 4. با برنامه سازان نوروز 268
- اشاره 268
- ج) پرسش های کارشناسی 269
- اشاره 270
- یک _ حدیث های کوتاه 270
- د) زیرنویس 270
- دو _ جمله های ادبی 271
- 1. نکوهش اسراف و مصرف زدگی 273
- فصل دوم: اسراف و مصرف زدگی 273
- اشاره 273
- 2. مصداق های اسراف 275
- الف) مصرف مازاد بر کفایت 275
- اشاره 275
- ب) مصرف نابجا و ناروا 276
- ج) هدر دادن منابع 276
- د) میهمانی های تشریفاتی 277
- اشاره 278
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 278
- 3. با برنامه سازان نوروز 278
- ب) پرسش های مردمی 279
- اشاره 279
- ج) زیرنویس 279
- یک _ حدیث های کوتاه 279
- دو _ جمله های ادبی 280
- 4. دیدگاه های مقام معظم رهبری درباره اسراف 281
- اشاره 281
- تعریف اسراف 281
- مصادیق اسراف 281
- وظایف مسئولان 282
- وضعیت اسراف در کشور 282
- همکاری مردم و مسئولان 282
- نقش پیش گیری از اسراف در آینده 282
- اشاره 283
- 5. نقل سیره امام خمینی رحمه الله درباره اسراف 283
- اسراف از نظر شرع و منطق 283
- الف) پیش گیری از اسراف برق 283
- خاطره اول 283
- اشاره 283
- اشاره 284
- خاطره دوم 284
- خاطره دوم 284
- خاطره سوم 284
- ب) پیش گیری از اسراف آب 284
- خاطره اول 284
- خاطره سوم 285
- خاطره چهارم 285
- خاطره پنجم 285
- ج) صرفه جویی در کاغذ 286
- د) صرفه جویی در دستمال کاغذی 286
- 1. مجلس های وقت گذرانی 287
- فصل سوم: بیهوده گذراندن وقت 287
- اشاره 287
- 2. زیاده روی در شوخی و خنده 289
- الف) مطالعه کتاب 293
- 3. اتلاف تعطیلات 293
- اشاره 293
- 4. پیشنهادهایی برای اوقات فراغت 293
- ب) رسیدگی به امور فرزندان 294
- ج) نگاشتن خاطره ها و تجربه های ارزشمند 294
- د) رسیدگی به امور خانه 295
- 5. زیرنویس 295
- 6. شعر 296
- فصل چهارم: نفی خرافه در سیزده به در 297
- اشاره 297
- اشاره 300
- ب) سوءاستفاده فرصت طلبان 300
- الف) ایجاد ترافیک سنگین و حوادث ناگوار 300
- 1. آسیب شناسی 300
- ج) خسارت زدن به طبیعت 300
- ه ) تفاخر اغنیا و دل گیری فقرا 301
- د) تضییع حقوق دیگران 301
- و) تفریح های ناسالم و انحراف اخلاقی 302
- اشاره 302
- 2. با برنامه سازان نوروز 302
- الف) پیشنهادهای برنامه ای 302
- ب) پرسش های مردمی 304
- ج) زیرنویس 305
- د) حکایت های معصومین علیهم السلام 306
- اشاره 306
- حکایت اول _ امام علی علیه السلام و پیشگو 306
- حکایت دوم _ امام صادق علیه السلامو منجم 307
- رستاخیز طبیعت 308
- اشاره 308
- ه) متن ادبی 308
- انسان امروزی و طبیعت 309
- طبیعت 309
- پیام مهر 310
- بهانه ای برای با هم بودن 310
- فرهنگ سازی 311
- اهمیت درخت و گیاه 311
- 3. دیدگاه مقام معظم رهبری درباره طبیعت 311
- اشاره 311
- امانت الهی 312
- حفظ منابع طبیعی 312
- خرافه؛ ممنوع 313
- زنگ طراوت 314
- 4. طبیعت و کودکان 314
- روز طبیعت 314
- اشاره 314
- نگاه سبز 314
- یک هدیه 315
- نقاشی طبیعت 315
- کتاب نامه 317
- کتاب 317
- نشریه 318
زین چمن، «بیدل»! نه سروی رست و نه شمشاد رست
از خیال قامتش، دودی به سر دارد بهار(1)
بوی شکفتن
بوی شکفتن
منتظران بهار! بوی شکفتن رسید
مژده به گل ها برید، یار به گلشن رسید
لمعه مهر ازل، بر در و دیوار تافت
جام تجلی به دست، نور ز ایمن رسید
نامه و پیغام را رسم تکلف نماند
فکر عبارت که راست؟ معنی روشن رسید
عیش و غم روزگار، مرکز خود را شناخت
نغمه به احباب ساخت، نوحه به دشمن رسید
زین چمنستان کنون، بستن مژگان خطاست
آینه صیقل زنید، دیده به دیدن رسید
«بیدل»! از اسرار عشق، هیچ کس آگاه نیست
گاه گذشتن گذشت، وقت رسیدن رسید(2)
اوراق بهار
اوراق بهار
نوبهار است در آن کوش که خوشدل باشی
که بسی گل بدمد باز و تو در گِل باشی
من نگویم که کنون با که نشین و چه بنوش
که تو خود دانی اگر زیرک و عاقل باشی
1- بیدل دهلوی.
2- بیدل دهلوی.