راهنمای برگزاری مراسم نیمه شعبان صفحه 337

اخیر،جهت اخراج نایبان خاصّ یا عامّی است که از جانب پیامبر تعیین می شدند.

شیخ طوسی در این باب می فرماید:«الإِمَامُ رَئِیسُ مُنبَسِطُ الیَدِ،یُردَعُ المُعَانِدِینَ وَ یَنتَصِفُ لِلمَظلُومِینَ مِنَ الظَّالِمِینَ:امام رئیس گشاده دستی است(دارای ولایت مطلق است)که از زیاده طلبی معاندان جلوگیری میکند و دادِ ستم دیدگان از ستمگران بستاند»(طوسی،1351، ج 1 : 60).خواجه نصیرطوسی نیزدرتعریف امامت می فرماید:«الإِمَامَهُ رِیَاسَهُ عَامَّهِ دِینِیَّهِ مُشتَمِلَهِ، عَلَی تَرغِیبِ عُمُومِ النَّاسِ فِی حِفظِ مَصَالِحِهِمِ الدِّینِیَّهِ وَ الدُّنیَاوِیَّهِ وَ زِجرِهِم عَمَّا یَضُرُّهُم بِحَسَبِهِا:امامت ریاست عام و مطلقی است که شامل واداشتن مردمان بر حفظ مصالح دینی و دنیایی شان می باشد و نیز بازداشتن مردم از کارهای خلاف مصالحشان که به دست امام صورت گیرد»(حلّی و طوسی،1360 : 77 )علاّمه حلّی نیز می فرماید:(امامت ریاست عامّه در امور دینی و دنیایی برای شخص وارسته ای از آدمیان به نیابت از پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله»وانتخاب ایشان می باشد)(حلّی،1375: 66).عبدالرّزاق لاهیجی نیز می فرماید:«مراد از امامت نیست مگر ریاست عامّه مسلمین در امور دنیا و دین بر سبیل خلیفگی و نیابت از پیغمبر«صلی الله علیه وآله»(فیّاض لاهیجی،بی تا:329)

امامت از نگاه عقل و نقل

اشاره

فی الجمله،علمای شیعه مباحث عقلی امامت عامّه را در چهار مطلب منطقی و عقلی بیان داشته ند.ابن میثم بحرانی خلاصه این چهار مطلب را به طور تفصیل در قواعد المرام بیان فرموده که ذیلا خلاصه ای از آن آورده میشود:

1.هَلیّت وجود امام:در این بحث از ضرورت یا عدم ضرورت وجود امام بحث می شود و با قاعده عقلی لطف،وجود امام اثبات میگردد.

2.لمیّت وجود امام:در این بخش از هدف و چرایی وجود امام بحث می شود.

3.کیف الإمام:در این بخش از صفات