روز شمار تاریخ اسلام ، جلد دوّم ( ماه صفر) صفحه 105

امام رضا علیه السّلام از آغاز تولد تا زمان شهادت خویش با شش تن از خلفای عباسی به نام های : منصوردوانقی ، مهدی ، هادی ، هارون الرشید ، امین و ماءمون عباسی معاصر بود و ایام امامت آن حضرت ، مصادف بود با خلافت هارون ، امین و ماءمون .

شیخ مفید (متوفای 413 قمری ) درباره شخصیت و مقام امام رضا علیه السّلام گفت : پس از شهادت امام موسی کاظم علیه السّلام ، جانشین وی و امام شیعیان ، فرزند بزرگوارش ابوالحسن علی بن موسی الرضا علیه السّلام است . زیرا آن جناب از تمامی برادران و خاندان خود ، برتر است و دانش ، بردباری و پرهیزکاری اش در همه جا و برای همگان مانند خورشید درخشانی جلوه گری می کرد . خاصه و عامه به این امر اقرار داشته و به اتفاق وی را به این اوصاف و مناقب می شناختند و پدر بزرگوارش به پیشوایی و امامت وی تصریح کرد و او را از میان برادرانش به مقام امامت منصوب نمود . (188)

سفر به خراسان

یکی از حساسترین مقطع زندگی امام رضا علیه السّلام و حتی مهمترین مقطع امامت شیعیان ، مسافرت اجباری آن حضرت به خراسان و پذیرش ولایت عهدی ماءمون عباسی است ، که سرانجام ، شهادت آن حضرت در همین مسافرت به

وقوع پیوست .

آن طوری که از ماءمون (هفتمین خلیفه عباسیان ) نقل شده است ، وی در نبرد با برادرش امین ، نذر کرده بود که در صورت پیروزی بر سپاهیان امین و به چنگ آوردن خلافت اسلامی ، قدرت را به شخصی که افضل آل ابی طالب علیه السّلام باشد بسپارد .

هنگامی که سپاهیان ماءمون عباسی پس از تصرف شهرهای ایران ، وارد عراق شده و با کشتن امین ، بغداد و سایر بلاد اسلامی را به تصرف خویش درآوردند ، ماءمون در نشستی با حضور فضل و حسن از فرزندان سهل ، مقصود خویش را آشکار ساخت و از آن دو (که یکی مقام وزارت و امور سیاسی کشور و دیگری سرداری سپاه و امور نظامی وی را بر عهده داشت ) خواست که مقدمات حضور امام علی بن موسی الرضا علیه السّلام به عنوان برترین و والاترین شخصیت آل ابی طالب علیه السّلام در خراسان را فراهم کنند .

ماءمون گفت : ما اءعلم احدا افضل من هذا الرّجل علی وجه الا رض ؛ من در کره زمین ، شخصیتی بالاتر و والاتر از این شخص (امام رضا علیه السّلام ) برای پذیرش خلافت اسلامی سراغ ندارم . (189)

ماءمون در اجرای نیت خود ، بسیار جدی بود و از مخالفت مخالفان و دشمنان اهل بیت علیهم السّلام واهمه ای نداشت . وی ، به یکی از سرداران سپاه خویش به نام جلودی ماءموریت داد که از خراسان به مدینه رفته و امام رضا علیه السّلام و بسیاری از علویان بزرگوار را با خود به خراسان آورد .

جلودی به مدینه رفت و دعوت ماءمون