روز شمار تاریخ اسلام ، جلد دوّم ( ماه صفر) صفحه 111

طبیعی از دنیا رفت .

ماءمون برای پنهان داشتن توطئه ننگین خود و فریب دادن علویان و محبّان اهل بیت علیهم السّلام ، در شهادت امام رضا علیه السّلام بسیار گریه و ناله کرد . وی گفت : ای برادر! چه قدر بر من گران و سنگین است که تو را چنین ببینم . من آرزو داشتم که پیش از تو از دنیا بروم ، ولیکن خدای سبحان آن چه را اراده کند ، به انجام می آورد .

آن گاه دستور داد که بدن شریف آن حضرت را غسل و کفن نمایند و خود وی ، جنازه آن امام شهید را بدوش گرفت و به محلی که هم اکنون مرقد شریفش است ، تشییع نمود و در همان جا که در جوار قبر پدرش هارون الرشید است ، دفن نمود .

محل تدفین امام رضا علیه السّلام ، پیش از آن ، خانه و ملک حمیدبن قحطه بود که در روستای سناباد قرار داشت .

هنگامی که هارون الرشید در سال 193 هجری قمری به هلاکت رسید ، وی را در آن جا به خاک سپردند . ماءمون پس از شهادت امام رضا علیه السّلام می خواست بدن شریف آن حضرت را پشت قبر پدر خود هارون الرشید قرار دهد ، به طوری که قبر هارون ، قبله امام رضا علیه السّلام گردد . ولی در هنگام کندن قبر ، سنگ بزرگی نمایان شد که کندن آن ، غیرممکن بود . اما در روبروی قبر هارون ، کندن قبر با مشکلی مواجه نبود . بدین جهت ، قبری برای امام رضا علیه السّلام در پیش روی قبر هارون

کندند و آن حضرت را در آن دفن نمودند . هم اکنون ، مرقد مطهر و منور امام رضا علیه السّلام ، قبله قبر هارون الرشید است . گفتنی است که در ظاهر امر ، غسل و کفن و نماز بر بدن امام رضا علیه السّلام به دستور ماءمون انجام گرفت ، ولی در واقع و عالم معنی ، بدن امام معصوم علیهم السّلام را باید امام معصوم دیگری غسل و کفن نماید . به همین جهت ، روایات فراوانی وارد شده است که امام محمدتقی علیه السّلام از مدینه (با کرامت و قدرت الهی ) به خراسان رفت و بدن شریف پدرش امام رضا علیه السّلام را غسل و کفن نمود و بر وی نماز به جای آورد . (197)

درباره تاریخ شهادت امام رضا علیه السّلام ، اکثر مورخان ، صفر سال 203 قمری را ذکر کرده اند ولی از این که در چه روزی از این ماه بود ، اتفاق نظر ندارند . برخی از آنان ، آخرین روز از ماه صفر و برخی دیگر ، روزهای دیگری را بیان کرده اند . (198)

هم چنین برخی از آنان ، شهادت آن حضرت را در 23 ذی قعده سال 203 قمری می دانند . (199)

جانشین امام رضا علیه السّلام ، فرزندش امام محمدتقی علیه السّلام بود که به عنوان نهمین امام معصوم ، رهبری شیعیان را بر عهده گرفت .

سال شمار رویدادهای ماه صفر(200)