روز شمار تاریخ اسلام ، جلد دوّم ( ماه صفر) صفحه 82

22 صفر سال 278 هجری قمری

درگذشت ابواحمد ، محمد بن متوکل ، معروف به ( الموفّق باللّه )عباسی . (137)

در سال 256 قمری پس از کشته شدن ( بابکیال ) (یکی از فرماندهان ارشد نظامی عباسیان ) به دستور محمدبن واثق ، معروف به ( المهتدی باللّه ) عباسی ، سربازان و سپاهیان ترک نژاد خلیفه ، عصیان کرده و خواستار انتقام خون بابکیال شدند .

تعداد آنان ، در حدود ده هزار تن بود . خلیفه با سپاهی از مغاربه (سربازان شمال افریقا) ، فراغنه (سربازان شرق عالم اسلام مانند خراسان ، افغانستان و ماوراءالنهر) و گروهی از سربازان ترک ، به جنگ آنان رفت . ولی ترکان بر سپاهیان خلیفه پیروز شده و خلیفه مهتدی باللّه را دستگیر کردند . پس از آن ، احمدبن متوکل عباسی را که به دستور مهتدی در زندان بود ، آزاد کرده و او را به کاخ خلافت آوردند و به عنوان پانزدهمین خلیفه عباسی با او بیعت کردند و او را به ( المعتمد علی اللّه ) ملقب نمودند . این واقعه در رجب سال

256 هجری قمری واقع گردید . (138)

پس از قدرت گرفتن معتمدعباسی ، برادرش ابواحمد ، محمد بن متوکل ، معروف به الموفق باللّه که مردی زیرک و کاردان بود ، به قدرت رسید .

او ، از سوی معتمد ولایت مکه را بر عهده داشت . امّا هنگامی که درگیری سپاهیان معتمد با نیروهای صاحب زنج در جنوب عراق شدت پیدا کرد و معتمد در برابر زنگیان نتوانست ، کاری از پیش برد و روز به روز بر قدرت صاحب زنج افزایش پیدا می کرد ، در این هنگام موفق عباسی از مکه به یاری برادرش شتافت .

معتمدعباسی برای تقویت برادرش موفق باللّه ، حکومت مکه ، مدینه ، کوفه ، یمن ، بغداد ، واسط ، سواد ، کوره های دجله ، بصره و اهواز را به وی سپرد . هم چنین در سال 258 قمری ولایت مصر ، قنسرین و عواصم را به موفق واگذار کرد ، تا با گردآوری سپاهی عظیم به نبرد صاحب زنج پردازد . (139)

معتمدعباسی با این گونه کارها ، بیشتر مناطق تحت حکومت را به برادرش سپرد . بدین جهت موفق باللّه ، به فرد توان مند خلافت تبدیل گردید . تمام امور کشوری و لشکری خلافت ، با تدبیر و خواست وی تنظیم می یافت .

در عصر خلافت معتمد و قدرتمندی برادرش موفق ، رویدادهای بزرگ و سرنوشت سازی در جهان اسلام به وقوع پیوست که به برخی از آن ها اشاره می کنیم .